Niet alle insecten zijn ongedierte. De springstaarten voeden zich bijvoorbeeld voornamelijk met rottend plantaardig materiaal, maar ook met algen of stuifmeel, aas of zijn roofzuchtig. Door alles wat er toch nog overblijft weg te eten, doen ze ons iets goeds.
Van verschillende soorten springstaarten is bekend dat ze zware metalen uit de bodem kunnen opnemen en gebruiken. Dit leidt ertoe dat springstaarten belangrijke eerste kolonisatoren van verontreinigde grond worden. Ze zijn erg handig, bijvoorbeeld op afvalstortplaatsen.
Door gerichte voedselkeuzes kunnen springstaarten mineralisatieprocessen controleren en zo de plantengroei positief beïnvloeden. Springstaarten kunnen bijvoorbeeld ook nuttig zijn als paddestoeleters.
Er zijn echter enkele soorten springstaarten die schadelijk zijn, zoals de alfalfavlo.
Kenmerken van de springsprongen en interessante feiten
- Springstaarten bereiken een lichaamsgrootte van ongeveer 0,2 millimeter tot 1 centimeter en leven voornamelijk in de humuslaag van een niet te droge grond. Ze kunnen echter ook voorkomen in oevergebieden of in hooggebergtegronden.
- Deze dieren hebben geen vleugels, maar hebben een springvork waarmee ze buitengewone sprongen kunnen maken. Ze springen ongelooflijk ver, maar grotendeels ongecontroleerd, bijvoorbeeld als er gevaar dreigt door contact.
- Springstaarten hebben ook monddelen die in een zak in de mond liggen en pas zichtbaar worden tijdens gebruik.
- De populatie van deze dieren is ongelooflijk hoog; na mijten zijn dit de meest voorkomende geleedpotigen in de bodem.
Een gezonde bodem “leeft”
Dit overzicht heeft je waarschijnlijk op het idee gebracht dat grond die wordt bevolkt door springstaarten je planten niet de slechtste groeiomstandigheden biedt. Dat is precies hoe het is, of beter gezegd: je planten zijn afhankelijk van het feit dat er veel “leven” in de bodem zit. Het zijn de talloze bacteriën in de bodem die ervoor zorgen dat uw planten kunnen gedijen door de bodemstructuur te stabiliseren, de bodem in staat te stellen water vast te houden en de aanvoer van voedingsstoffen te garanderen. De bacteriën zorgen er samen met schimmels voor dat organische reststoffen worden afgebroken en verwerkt tot voedingsstoffen die door de planten kunnen worden opgenomen en voor hen dringend nodig zijn. Deze kleinste bodemdiertjes vormen ongeveer driekwart van de levende massa in de bodem en dienen op hun beurt als voedsel voor de grotere, eencellige organismen, springstaarten en pissebedden. Maar liefst 400.000 springstaarten doen hun belangrijke werk in de bovenste 30 cm van een vierkante meter gezonde tuingrond.
De springstaarten leven voornamelijk in de humuslagen van alle redelijk vochtige gronden, waar ze zich een weg banen naar een diepte van enkele meters, of rottend plantmateriaal aan de oppervlakte verwerken en zo omzetten in humus. Ze zijn vrijwel overal te vinden: in zandduinen en woestijnen, op besneeuwde plekken en aan de kust en in regenwouden; Er zijn soorten die op boomschors leven en soorten die de voorkeur geven aan wateroppervlakken; springstaarten zijn te vinden in de nesten van mieren en op gletsjers. Het verbazingwekkende vermogen van sommige soorten om verontreinigende stoffen te verwerken is hierboven al genoemd, maar over het algemeen vormen springstaarten een belangrijke schakel in de keten van bodembewerkende wezens.
Hoe gevoelig de balans van een gezonde bodem is gestructureerd, blijkt uit het feit dat er altijd precies zoveel springstaarten op een stuk grond verzameld zijn als er optimaal zijn voor het bewerken van de grond. De hoeveelheid springstaarten past zich aan de voedingsstoffen, het vocht, de lichtomstandigheden, de pH-waarde en de vorm van de humus aan, zodat elke grond het aantal springstaarten krijgt die hij nodig heeft. Indien nodig kunnen massa's worden waargenomen die op een bepaald punt geconcentreerd zijn, b.v. B. bij een schimmelinfectie. De springstaarten helpen ook te begrijpen waarom monoculturen en “kale” tuingronden zo schadelijk zijn: wanneer springstaarten geen rottend organisch materiaal kunnen vinden dat hun natuurlijke voedsel is in een “klinisch schone” kweekomgeving, moeten ze iets anders vinden om te eten dan de wortels. van de eenzaam groeiende planten
De springstaarten zijn geweldige kleine dieren
Een nadere blik op de springstaarten is niet alleen interessant omdat ze zo nuttig zijn, ze hebben ook een verbazingwekkende inventiviteit ontwikkeld in hun evolutie: springstaarten die boven de grond leven zijn donker gepigmenteerd, gedeeltelijk van patronen voorzien en zwaar behaard, alleen in de grond Levende springstaarten zijn licht gekleurd of transparant en ontwikkelen ook minder ogen. Het lichaam van de springstaarten is aan de oppervlakte waterafstotend; ze zijn bedekt met een beschermende waslaag, de cuticula genaamd, waardoor ze ook kunnen ademen. Deze cuticula zorgt er ook voor dat de dieren zich over het wateroppervlak kunnen bewegen en met behulp daarvan overleven ze grondoverstromingen in een luchtbel. De springstaarten ontlenen hun naam aan hun driedelige springvork, die in een soort lichaamsspecifiek haaksysteem kan worden gespannen en de springstaart met de hierboven genoemde gedurfde sprong uit elk gevaar transporteert. Alle springstaarten hebben ook een lichaamsdeel, de ventrale buis, waarmee ze zich kunnen vastklampen aan en bewegen op elk glad oppervlak, zelfs verticaal.
Springtails zijn extreem sterk: ze overleven twee weken drijvend op zee, gedurende welke tijd ze honderden kilometers kunnen worden vervoerd. Dit is waarschijnlijk hoe ze leven brachten op het vulkanische eiland Surtsey (in de Atlantische Oceaan), dat onvruchtbaar was toen het werd gevormd. Arctische springstaarten kunnen ruim vier jaar bij een temperatuur van min 20 graden overleven.
Door al deze verbazingwekkende vaardigheden zijn de springstaarten erin geslaagd om tot de oudste op het land levende dieren op onze planeet te behoren; er zijn springstaartfossielen gevonden die 400 miljoen jaar oud zijn. Is het niet altijd verbazingwekkend welke diversiteit en differentiatie onze directe omgeving onthult als je beter kijkt?
