Een hek is bijna net zo belangrijk voor uw tuinontwerp als het gazon. Het voorkomt dat onbevoegden uw eigendom betreden en beschermt de privacy. Om optimaal gebruik te kunnen maken van de eigen tuin wordt de schutting doorgaans direct op de perceelsgrens geplaatst – en in veel gevallen leidt dit tot onvrede, woede of zelfs ruzie. Maar wat mag je eigenlijk aan de grens bouwen en mag een echt hek eigenlijk? Wij geven informatie over het juridisch kader en verschillende perspectieven.
Privaatrecht versus publiekrecht
Wat wel en niet mag, is voor veel onderwerpen en zelfs individuele gevallen in de Duitse wetgeving vastgelegd. Maar als je denkt dat alles duidelijk gedefinieerd is en gemakkelijk te lezen is, heb je het mis. Omdat verschillende rechtsgebieden hun eigen perspectieven hebben op hetzelfde onderwerp en tot zeer verschillende resultaten kunnen komen. Het grootste verschil als het gaat om de schutting op de perceelsgrens is de basisverdeling in privaatrecht en publiekrecht.
Publiekrecht
De juridische relaties tussen de staat en een individu, in ons geval de maker of eigenaar van het tuinhek, worden hier geregeld. Volgens het principe worden hier duidelijke toestemmingen en verboden gedefinieerd, waaraan iedereen die binnen het verantwoordelijkheidsgebied van de staat leeft, zich moet houden. In ons geval geldt de volgende wetgeving, die mogelijk wordt beïnvloed door het hek op de grens, als publiekrecht:
- Bouwplanningsrecht
- Bouwvoorschriften
- Verkeerswet
Privaatrecht
In tegenstelling hiermee is het privaatrecht. Het regelt hoe private partijen, dat wil zeggen mensen, groepen mensen of organisaties, met elkaar omgaan. De Saat treedt alleen op in de rol van toezicht, maar treedt niet op als een aparte partij met andere belangen dan het afdwingen van dit recht. Als het om hekwerken op de erfgrens gaat, is dit vooral het buurtrecht.
Toegestaan of niet?
– Dit is wat de juridische sector erover zegt –
Nu duidelijk is geworden hoeveel rechtsgebieden uit totaal verschillende categorieën inspraak willen hebben bij het beantwoorden van de simpele vraag “Kan ik een hek op de erfgrens plaatsen?”, wordt ook duidelijk dat er waarschijnlijk zal geen duidelijk en vooral eenvoudig antwoord worden gegeven. Je kunt het beste stap voor stap te werk gaan en de afzonderlijke vakgebieden afzonderlijk van elkaar bekijken:
1. Bouwplanningsrecht
De bouwvoorschriften (BauGB) zijn hier van toepassing. En dit is in heel Duitsland uniform. Deze wet geeft geen specificaties met betrekking tot hekken, muren of andere zogenaamde “omheiningen”. De ontwikkelplannen zijn er echter op gebaseerd, wat iedereen die ooit gebouwd heeft zeker zal weten. De ontwikkelingsplannen zijn geregeld in de paragrafen 8 tot en met 10 van het Bouwbesluit en artikel 30 geeft ook essentiële informatie over de toepassing van de aldus tot stand gekomen ruimtelijke ordening. Ontwikkelingsplannen kunnen specificaties bevatten voor:
- algemene toelaatbaarheid van hekken
- Type, materiaal en uiterlijk van toegestane afrasteringssystemen
- Hoogtekappen
- Gebieden die vrij moeten blijven van hekken.
Dus als er een inrichtingsplan voor uw eigen bouwkavel ligt, kunt u eenvoudig zien wat er in principe wel mogelijk is op het gebied van hekwerken en wat niet is toegestaan. Zeer zelden zijn er, als antwoord op de huidige vraag, directe specificaties over de vraag of er daadwerkelijk gebouwd mag worden op de erfgrens of dat er mogelijk een grensafstand moet worden aangehouden.
Tip:
Als er geen informatie over het hek in het ontwikkelingsplan staat, hoef je niet te wanhopen. Dit betekent eenvoudigweg dat het bouwplanrecht hier geen eisen of beperkingen oplegt.
2. Bouwvoorschriften
In tegenstelling tot het bouwplanningsrecht, regelen de bouwvoorschriften niet wat er gebouwd mag worden, maar eerder hoe het gebouwd moet worden. Omdat dit rechtsgebied wordt geregeld in de zogenaamde staatsbouwverordeningen, kan elke deelstaat zijn eigen eisen stellen. Meestal is het echter gebaseerd op de zogenaamde modelbouwvoorschriften, die het merendeel van alle specificaties bevatten. Wie hier informatie zoekt over tuinschuttingen, vindt niets over de toelaatbaarheid van borders. Als er echter ontwerpspecificaties voor hekwerken in een bebouwingsplan staan, komen deze juridisch gezien uit de bouwregelgeving en dienen ze hier voor de volledigheid vermeld te worden.
Tip:
Een juridische truc in de staatsbouwvoorschriften is de zogenaamde ontheffingsaanvraag. Als u volgens een inrichtingsplan een hekwerk op de erfgrens niet mag plaatsen, kunt u ontheffing van dit verbod aanvragen. Met een plausibele reden kunt u uw hekwerk wellicht naar wens uitvoeren.
Van staat tot staat
Het is geen antwoord op onze vraag, maar het is toch goed om te weten dat volgens de modelbouwwet en bijna alle staatsbouwvoorschriften die zijn ingevoerd, hekken tot op zekere hoogte zonder enige procedure kunnen worden gebouwd. Dit betekent dat u uw schutting kunt bouwen zonder dat u eerst een aanvraag hoeft in te dienen. Op één uitzondering na is de inhoud consistent, hoewel de plaats van schrijven van geval tot geval kan verschillen:
a) Vrijheid van handelen tot 2,00 m hoogte
Zowel de modelbouwregelgeving als vrijwel alle andere bouwregelgeving bieden procedurele vrijheid bij de aanleg van een tuinschutting tot een hoogte van 2,00 meter. Hierover kun je bijvoorbeeld lezen in de volgende paragrafen:
- Modelbouwvoorschriften §61
- Beierse bouwverordening §58
- Hessische bouwvoorschriften §63
- Rijnland-P alts Staatsbouwwet §62
b) Algemene procedurevrijheid
Baden-Württemberg is de enige deelstaat die de maximale hoogtelimiet voor hekken die zonder bouwaanvraag kunnen worden gebouwd, uit de wetstekst heeft geschrapt. Hier mag u volgens §50 behuizingen van elk type en afmeting bouwen zonder een aanvraag hiervoor in te dienen, op voorwaarde dat aan de overige ontvankelijkheidscriteria wordt voldaan.
Tip:
Het is dus de moeite waard om niet te zoeken naar een paragraaf met een nummer, maar naar het sleutelwoord procedurele vrijheid in de inhoudsopgave van de relevante staatsbouwwet!
3. Verkeerswet
Als je op een kruispunt woont, kan het zijn dat een hek dat direct bij de grens is gebouwd het zicht van voertuigen op het kruispunt blokkeert. Dan kunnen verkeersrechtelijke kwesties een verbod op uw afrastering betekenen. Of dit bij jou het geval is, hoef je niet zelf te beoordelen. Het is vooral makkelijk als er een ontwikkelplan is. Hierin komen ook verkeersrechtelijke kwesties aan de orde en wordt bij belemmerd zicht duidelijk aangegeven waar het hekwerk mag worden geplaatst en vooral waar dit niet mag gebeuren.
Waar is wat in de verkeerswetgeving?
Als deze bepaling niet in het ontwikkelingsplan is opgenomen, is het de moeite waard om snel navraag te doen bij het plaatselijke bureau voor openbare orde. De medewerkers van deze instantie kunnen u snel vertellen of er iets tegen uw plan is. Als u echter zelf op zoek gaat naar een schriftelijke rechtsgrondslag, heeft u zonder relevante kennis van het verkeersrecht helaas weinig succes. In het verkeersrecht komen talloze afzonderlijke vakgebieden met hun eigen regelgeving samen tot een samenhangend rechtsgebied. Mogelijke beperkingen voor uw afrastering kunnen bijvoorbeeld voortvloeien uit de volgende verkeersregels:
- Wegenverkeerswet
- Wegverkeersregels
- Statespecifieke regelgeving, bijv. Wet op de administratieve overtredingen
- Gemeenschapsspecifieke statuten en reglementen
Zoals u kunt zien, is hier sprake van een grote verscheidenheid aan juridische normen, waarvan sommige federaal, staats- of zelfs gemeentelijk zijn. Maak gebruik van de mogelijkheid om een centrale contactpersoon in uw gemeenschap te hebben en voorkom problemen omdat u niet noodzakelijkerwijs alle relevante onderwerpgebieden in gedachten had!
Nu hebben we alle gebieden besproken waarin de staat een direct verbod op uw tuinhek kan uitvaardigen. Als slechts één van de deelgebieden een negatief resultaat heeft, is dat voldoende om de bouw voor u onmogelijk of op zijn minst ontoelaatbaar te maken.
Privaatrecht – flexibel en zaakspecifiek
In het privaatrecht ziet het er heel anders uit, dus voor jou als het om tuinschuttingen gaat in het burenrecht. Er zijn duidelijke richtlijnen over wat als hekwerk is toegestaan, maar de richtlijnen – nogmaals, het is staatswet – variëren sterk van staat tot staat. Het is daarom zeker de moeite waard om de aangrenzende wetten van uw eigen deelstaat te bekijken om eventuele problemen uit te sluiten. Er bestaat echter geen uniforme federale wet over dit onderwerp, aangezien de relevante artikelen 903 tot 924 van het Burgerlijk Wetboek geen specifieke uitspraken doen over hekken.
De deelstaten Baden-Württemberg en Berlijn worden hier kort voorgesteld als extreme en sterk contrasterende voorbeelden van beperkingen op hekken.
a) Baden-Württemberg:
- Toegestaan: Afrastering direct aan de grens tot een hoogte van 1,50m
- ook toegestaan: hogere systemen als de limietafstand minimaal de 1,50m-limiet overschrijdt
- Voorbeeld: 2,00 m hoogte met een toegestane limietafstand van 0,50 m, aangezien het overschrijden van de limiet van 1,50 m=0,50 m
- Voorbeeld: 1,80 m hoogte met een limietafstand van 0,20 m NIET toegestaan, omdat de limietafstand alleen toestaat dat de limiet van 1,50 m met 0,20 m wordt overschreden, maar in werkelijkheid is er 0,30 m
Als u zich aan deze eenvoudige richtlijnen houdt, zal uw buurman uw hek moeten tolereren en geen enkele mogelijkheid hebben om hiertegen actie te ondernemen.
LET OP:
Onthoud dat naast deze regels van het naburige recht, ook publiekrechtelijke kwesties nog steeds in acht moeten worden genomen!
b) Berlijn:
- geen informatie over de aan te houden afstanden, afhankelijk van de hoogte
- MAAR: als de buurman daarom vraagt, is hekwerk verplicht (!!)
- Ontwerp inclusief hekhoogte volgens lokale normen, d.w.z. volgens het type en de afmetingen van bestaande hekwerken in de omgeving
- zonder vergelijkbare objecten ca. 1,25 m hoog gaashekwerk
Nu kunt u een relatief beheersbare catalogus van vragen uit de betreffende staatsbuurtwet doornemen en uiteindelijk tot een positief of negatief resultaat voor u komen. Als je aan de grens mag bouwen, is je zorg prima en kun je actie ondernemen. Als uw project tot nu toe echter niet voldoet aan de juridische mogelijkheden, moet u niet meteen wanhopen, maar nog eens kijken naar de definitie van privaatrecht:
- geldt tussen private partijen
- De staat treedt alleen op als handhavingsautoriteit
- Vervolging van overtredingen gebeurt niet op eigen initiatief, maar alleen na melding (!)
Op dit punt wordt één ding heel duidelijk: de staat komt tussenbeide en straft als naburige wetten niet worden nageleefd. Maar dat doet hij alleen als de kansarme buurman de zaak meldt en om ondersteuning vraagt. Als uw 2,00 meter hoge schutting direct op de erfgrens staat, kan uw buurman een klacht indienen en zal de staat u vragen de schutting te verwijderen. Maar: dat hoeft je buurman niet te doen! Als hij het eens is met uw afrastering, kan hij hogere afrastering van u tolereren zonder dat hij actie hoeft te ondernemen. Omdat het burenrecht iedere naaste een zeker recht op bescherming biedt, maar geen verplichting om van deze bescherming gebruik te maken.
Tip:
Praat dus bij het plannen van uw omheining zo vroeg mogelijk met uw buurman om erachter te komen of zij er een probleem mee hebben of misschien zelfs de scheiding van beide eigendommen te verwelkomen. Als dat het geval is, kunt u het naburige recht veilig negeren en de publiekrechtelijke kwesties verduidelijken die al zijn behandeld!
Conclusie: Ja of nee?
Concluderend kan de simpele vraag of een hek direct aan de grens toegestaan is, niet duidelijk worden beantwoord. In plaats daarvan blijft het antwoord in de vorm van ja, als er meerdere zoekcriteria zijn die uiteindelijk tot betrouwbare informatie leiden. Controleer daarom zorgvuldig voordat u de opdracht aanschaft of aan een vakman gunt.
