De olifantspoot (botanisch gezien Beaucarnea recurvata) is een vetplant afkomstig uit de tropische en droge bossen van Mexico. Door zijn bizarre uiterlijk met de stam die alleen aan de basis verdikt is en de dunne en hangende bladeren die tot 180 centimeter lang worden, is het een van de meest populaire kamerplanten in de Duitse huiskamers. Ouders en eigenaren van gezelschapsdieren moeten echter voorzichtig zijn, want de aspergeplant is giftig.
Botanische classificatie
De Duitse algemene naam 'olifantenpoot' wordt gebruikt voor twee verschillende, zeer vergelijkbare planten: 'Beaucarnea recurvata' en 'Beaucarnea stricta'. De populaire kamerplant behoort tot de aspergefamilie (Aparagaceae) en is in de verte verwant aan de palmlelies, die ook vaak in huis en tuin worden gekweekt. De kamerboom wordt ook wel eens ‘flessenboom’ genoemd, maar dit kan tot gevaarlijke verwarring leiden. In tegenstelling tot 'Beaucarnea recurvata' is de gelijknamige Australische flessenboom of geluksboom (Brachychiton rupestris) niet-giftig.
Olifantenpoot is giftig voor kleine kinderen en huisdieren
Vanwege dezelfde veel voorkomende naam moet je bij aankoop goed controleren welke 'flessenboom' het eigenlijk is. Omdat alle delen van de olifantenpoot saponinen bevatten, kunnen deze bij consumptie door kleine kinderen of huisdieren tot ernstige vergiftigingsverschijnselen leiden. De plant wordt echter niet als zeer giftig beschouwd, maar kan bij mens en dier uiterst onaangename symptomen veroorzaken - deze worden duidelijker naarmate het kind kleiner is ofhet dier is. Volwassenen zouden over het algemeen zeer grote hoeveelheden van de plant moeten eten om de overeenkomstige symptomen te ontwikkelen.
De olifantenpoot is giftig voor:
- Baby's en kleine kinderen
- Katten
- Honden
- Parkieten en andere vogels
- Konijnen en cavia's
- evenals andere huisdieren (zoals muizen, ratten of hamsters)
Plaats de olifantenpoot altijd buiten het bereik van kinderen en dieren
Onder andere het gerenommeerde Instituut voor Veterinaire Farmacologie en Toxicologie in Zürich en het niet minder respectabele informatiecentrum tegen vergiftiging in het Universitair Ziekenhuis van Bonn bevestigen de toxiciteit van olifantenpootjes voor kinderen en huisdieren en bevelen aan dat de plant wordt geplaatst buiten hun bereik. Zowel kinderen als dieren kunnen 24 uur per dag onder toezicht staan, maar uit nieuwsgierigheid proberen ze de kamerplanten graag op een onopgemerkt moment. Om deze reden moeten ouders en eigenaren van gezelschapsdieren voorzichtig zijn en het gebruik van de olifantenpoot als kamerdecoratie vermijden, of deze op een locatie plaatsen waar noch kinderen noch dieren toegang hebben.
Wat zijn saponinen?
De toxiciteit van olifantspoot wordt veroorzaakt door de saponinen die het bevat, die in veel planten voorkomen als natuurlijk fungicide en antibioticum. Peulvruchten zoals erwten, asperges en spinazie bevatten saponinen, maar de hoogste concentraties worden aangetroffen in typische woestijnplanten – waartoe ook olifantspoot behoort. In kleine doses worden deze plantaardige stoffen in de geneeskunde gebruikt, maar in hogere concentraties kunnen ze ontstekingen of zelfs weefselschade veroorzaken. Ze hebben ook een hemolytische werking, wat betekent dat ze het bloed in zijn componenten kunnen afbreken en daarom onder geen enkele omstandigheid in de bloedbaan mogen terechtkomen.
Tip:
De bloedoplossende werking van saponinen is vooral belangrijk als je jezelf hebt gesneden aan de scherpe bladeren van de olifantenpoot - de wond moet onmiddellijk grondig worden schoongemaakt onder stromend water. Anders kan het ernstig geïnfecteerd raken. Bij het hanteren (bijvoorbeeld snoeien) van de plant is het ook raadzaam stevige handschoenen te dragen.
Tekenen van vergiftiging
Als het kind of huisdier iets van olifantenpoot heeft gegeten - katten knabbelen bijvoorbeeld graag aan de toppen van de bladeren - wordt de vergiftiging merkbaar door verschillende symptomen. In eerste instantie zult u zich onwel voelen, mogelijk gepaard gaand met duizeligheid, misselijkheid en plotselinge vermoeidheid. Buikpijn, krampen en visuele stoornissen zijn ook typisch. Later kan braken optreden, waarbij vaak bloed wordt uitgespuugd. Als het plantensap in contact komt met de huid ofOpen wonden kunnen huidirritatie en zelfs etterende ontstekingen veroorzaken.
Eerstehulpmaatregelen bij vergiftiging
Laat uw kind of dier onder geen enkele omstandigheid braken, aangezien dit de vergiftigingsverschijnselen alleen maar kan verergeren. In plaats daarvan moet de getroffen persoon zoveel mogelijk stilstaand water drinken om de gifstoffen weg te spoelen. Geef geen melk te drinken: in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, neutraliseert het het gif niet. Blijf kalm en raadpleeg een arts of dierenarts. Indien bekend kunt u ook contact opnemen met het plaatselijke antigifcentrum bij u in de buurt.
