De pruimenboom, Prunus domestica, is een soort van het geslacht Prunus, uit de rozenfamilie (Rosaceae). Tot de soort Prunus domestica behoren al die vruchten die jaarlijks aanleiding geven tot gesprekken als: “Wat is het verschil tussen een pruim en een pruim?” Al gooien vindingrijke tijdgenoten er hier graag een paar renecludes en mirabelpruimen tussen. Allereerst zijn er verschillen, maar al deze ondersoorten behoren tot de pruimenplantensoort en stellen ongeveer dezelfde eisen als het om verzorging gaat.
Locatie
Als mensen het hebben over “gemakkelijk te verzorgen”, dan moet meteen worden opgemerkt dat een pruimenboom gemakkelijker te verzorgen is naarmate de locatie beter is aangepast aan de omstandigheden. Pruimen houden van warmte, hun voorouders komen immers uit het Nabije Oosten en bereikten Centraal-Europa via het Middellandse Zeegebied.
De pruimenboom houdt helemaal niet van winderige en ijzige plaatsen. De beste locatie is zonnig, op het zuiden en beschermd tegen de wind, bij voorkeur voor een huismuur, haag of muur. Bij het bepalen van de locatie moet er ook rekening mee worden gehouden dat dit gebied niet bijzonder wordt blootgesteld aan late of vroege vorst. Vermijd plaatsen in de tuin die bijzonder hoog of laag zijn. Omdat de pruimenboom geen droogte of wateroverlast verdraagt.
Substraat en bodem
Met voldoende bodemkwaliteit voor de pruimenboom beoefen je al een goede gezondheidszorg en zorg je voor een rijke oogst. Als de tuingrond op de geplande locatie kleiachtig en verdicht is, ontkom je er niet aan om de grond daar royaal uit te graven en naar wens te mengen met compost, zand en klei. In extreme gevallen moet drainage worden geïnstalleerd. Want hoewel de pruimenboom van vochtig houdt, kan hij geen wateroverlast verdragen.
De grond zou idealiter de volgende eigenschappen moeten vertonen:
- rijk aan voedingsstoffen
- humusrijk (vermogen om water op te slaan, niet op te hopen)
- kalkhoudend
- Mengsel van: tuingrond, compost, wat klei en zand
Gieten
Dit hoofdstuk is vrij kort. Omdat de vraag naar extra watergift erg laag is. Een uitzondering hierop is het eerste jaar nadat de boom is geplant.
Natuurlijk krijgt de pruimenboom gedurende zijn hele leven van tijd tot tijd te maken met extreme weersomstandigheden. Bijvoorbeeld in bijzonder warme en droge zomers of lange periodes zonder regen, dan is water geven noodzakelijk.
Het beste is om 's avonds voldoende water te geven. Regenwater of oud leidingwater is hiervoor het meest geschikt. Het is niet erg als je af en toe naar de waterslang grijpt. Maar zodra de grond kalkachtige, witte vlekken aan de oppervlakte vertoont, moet je actie ondernemen. Je kunt het beste de bovenste laag verwijderen en mengen met humusrijke grond.
Bemesten
De pruimenboom stelt ook weinig eisen als het om bemesting gaat. Je kunt alleen helpen met kunstmest of compost als de tuingrond aantoonbaar voedingsarm is. De volgende meststoffen zijn zeer geschikt:
- Volledige vloeibare meststof voor fruitbomen
- goed gerijpte compost (biologisch)
- Mest, stalmest (biologisch)
- matige toediening van hoornmeel
Jonge bomen verdragen elk jaar kunstmest. Na het vijfde jaar is een tweejaarlijkse bemesting voldoende. De boom is bijzonder gevoelig voor te veel stikstof. Dit is te herkennen aan de snelle scheutgroei. Bladeren en bloemen zijn niet zo stabiel en de boom wordt vatbaarder voor ziekten.
Mulchen in het voorjaar is een goede maatregel voor een evenwichtige vochtbalans. Bij deze gelegenheid krijgt hij ook een paar extra natuurlijke voedingsstoffen.
Tip:
Als de pruimenboom op het gazon staat, zorg er dan voor dat u bij het bemesten van het gazon het gedeelte van de grondschijf weglaat. Deze meststoffen bevatten een zeer hoog stikstofgeh alte en hebben een negatief effect op de pruimenboom.
Snijden
Als u wilt dat uw pruimenboom een mooie kroon en een rijke oogst heeft, kunt u niet voorkomen dat u regelmatig snoeit. Snoeien wordt alleen vermeden in het eerste jaar na het planten.
In principe is het beter om het elk jaar voorzichtig te knippen dan om de paar jaar radicaal te knippen. Zoals bij alle fruitbomen is de beste tijd om te snoeien de late herfst of het vroege voorjaar.
Ga aan de slag met scherp, schoon gereedschap:
- dode, gedroogde, gewonde takken
- takken groeien kriskras (kroon dunner worden)
- buitenvorm van de kroon, rond-ovaal, harmonieus
- Korte leidende schoten die met een derde naar de zijkant gaan
Je kunt ook van deze gelegenheid gebruik maken om de stam met enige zorg te behandelen. Een ruwe, schorsachtige en bemoste stam wordt vervolgens grondig bewerkt met een staalborstel. Vervolgens wordt als verdere beschermingsmaatregel tegen ongedierte een kalkring of een speciale boomverf aangebracht.
Tip:
Als je wilt dat je pruimenboom bossig is, zoals een struik, laat dan jonge boompjes op de grond liggen. Maar niet meer dan vijf of zes.
Planten
Zodra de juiste soort pruim voor de tuin is gevonden en de locatie is bepaald, is het tijd om te planten. De beste tijd om te planten is het late najaar. Er wordt altijd gezegd dat je containergoed het hele jaar door kunt planten, maar ook de herfst is de beste tijd om te planten. Dit geeft de nakomelingen de tijd om hun wortels te ontwikkelen tot de lente.
Een straal van ongeveer één meter vijftig rond de boom moet eerst worden vrijgemaakt. Bij deze gelegenheid kunt u de kwaliteit van de bodem verbeteren met compost, mest of grind, afhankelijk van het tekort.
Graaf een overeenkomstig diep plantgat en plaats de kleine boom. Alleen diep genoeg zodat het eindpunt nog enkele centimeters boven de grond uitsteekt. Als de plant nog heel jong is, kun je hem het beste tegelijk in de grond zetten met een steunpa altje aan de zijkant. Zo worden de wortels niet beschadigd.
Plaats het uitgegraven materiaal na het inbrengen weer terug. Het is voordelig om deze grond vooraf met compost te mengen om de groei te bevorderen. Door licht op en neer te schudden worden de holtes gevuld en tenslotte wordt de aarde voorzichtig vertrapt. Om uitdroging te voorkomen, wordt aanbevolen om de boomschijf rondom te mulchen.
Zet het kleine pruimenboompje vervolgens goed onder water. Geef het eerste jaar regelmatig en grondig water. De ondergrond mag niet permanent vochtig zijn. De wortels hebben een stimulans nodig om zich diep in de grond te wortelen. Houd het terrein vooral het eerste jaar vrij van onkruid en andere planten (straal 1-1,5 m).
Voortplanting
Als je graag in de tuin experimenteert, kun je proberen je pruimenboom te vermeerderen. Dit werkt via
- De zaden zaaien
- Vermeerdering door scheuten
- Verfijning
De laatste optie is meer voor bijzonder groene vingers. Maar iedereen kan het vertrouwen hebben om zich voort te planten via een zaadje of een scheut.
De kern van de pruim is schoongemaakt en lichtjes gebarsten. De pruim is een koude kiemer. Een kleine pot met potgrond en de kern kan tijdens de koude winter het beste buiten staan of een paar weken in de koelkast. Wen dan langzaam aan het licht en de warmte en wacht vol spanning op de eerste zaadlobben.
Voor de voortplanting van scheuten is het voldoende om af en toe rond de boom te lopen en de natuurlijke scheuten op te graven die vanzelf uit de grond komen. Dan kun je hem het beste eerst in een emmer doen. Hoe groter en onbeschadigd de wortels, hoe beter. Houd de verse scheut goed vochtig, bemest en bescherm hem tegen kou en wind.
variëteiten
Het is de moeite waard om de verschillende soorten te bekijken voordat je een pruimenboom koopt. Belangrijke criteria, naast uiterlijk en smakelijk fruit, moeten de verschillende eisen, robuustheid en soort bemesting zijn. Als u een kleine tuin heeft met ruimte voor slechts één pruimenboom, moet u een zelfbestuivende methode gebruiken. Kortom, pruimenbomen zijn kruisbestuivers en de opbrengst van deze soorten is hoger dan die van zelfbestuivers.
Allereerst lijkt een korte uitleg van de verschillen tussen pruimen, pruimen en dergelijke nuttig. De gecultiveerde pruim, Prunus domestica, is een plantensoort van het geslacht Prunus, met meer dan 200 soorten. De pruim is een hybride van sleedoorn en kersenpruim. Dit resulteerde in zeven bekende ondersoorten, die vaak naamverwarring veroorzaken:
Pruimen
Pruimen zijn meestal glad, groot en rond met een groef. Het vruchtvlees is sappig, zoet en vaak moeilijk van de pit te scheiden. Ze zijn verkrijgbaar in de kleuren blauw, rood, paars en vrijwel geheel zwart.
Pruimen
Pruimen zijn donkerblauw, paars bedekt met een vorstachtige witte coating. Ze zijn iets kleiner en ovaler dan pruimen. Het vruchtvlees is steviger en droger en de kern kan gemakkelijk worden verwijderd.
Noble Pruim
Er zijn hier twee varianten. De echte zoete pruim en de Reneklode. De Reneclodes, ook wel ringloos genoemd, zijn bolvormig, meestal groengeel en vrij zoet. De echte zoete pruim is ook bolvormig en niet zo zoet. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende tinten rood en blauw.
Kruipende pruim
De kleine, bolvormige vruchten van de kruipende pruim, ook wel haverpruim genoemd, worden aangeboden voor verse consumptie. Het wordt af en toe gebruikt om olie te maken en als basis voor fruitbrandewijn. De boom zelf wordt vaak aangeplant als haag of gebruikt als basis voor fijne pruimenrassen.
Zibarte
De Zibarte is een kleine boom met kleine, ronde, meestal zwarte vruchten die op sleedoorn lijken. Ze worden voornamelijk gebruikt voor fruitbrandewijnen.
Mirabelle
De vruchten zijn klein, bolvormig en geel. Het vruchtvlees laat gemakkelijk los van de steen en is erg zoet. Mirabelle-pruimen worden ook grotendeels geteeld voor de productie van gelijknamige sterke drank.
Morsen
De Spilling-, Spille- of Katharinen-pruim groeit voornamelijk in Zuid-Europa. De vruchten zijn qua smaak vergelijkbaar met mirabelpruimen. Ze zijn meestal fel oranje, rond en hebben een hoog fructosegeh alte.
Als je een pruim plant als zoete boom voor de tuin, kies je meestal een variëteit uit de pruim- of pruimenvariëteiten. De grootste variëteit is te vinden in pruimen; ze zijn veruit een van de meest populaire pruimen. Van de pruimensoorten is er maar één die resistent is tegen Sharka.
Enkele variëteiten met de belangrijkste kenmerken kort weergegeven:
- ‘Tophit’: pruim; groot fruit; lage vatbaarheid voor ziekten
- ‘Haganta’: pruim; zoete, grote vruchten; lage vatbaarheid voor ziekten
- ‘Queen Victoria’: bijzonder grote vruchten;
- Ontario-pruim: zelfbestuiver; nauwelijks vatbaar voor Sharka; grote, gele vruchten.
- Grote groene Reneclaude: Reneclaude van hoge kwaliteit; overwegend groengeel, zeer zoet en sappig; Kruisbestuivers
- ‘Hanita’: pruim; rijke opbrengst; nauwelijks vatbaar voor ziekte; robuust; Kruising tussen 'President' en 'Auerbacher'
- ‘Katinka’: pruim; smakelijk, zoet fruit
- ‘Tegera’: pruim; grote vruchten; zelfbevruchtend; vroeg rijp, grote opbrengst
- ‘Jojo’: pruim; bestand tegen Sharka; Zelfbestuiver
Ziekten en plagen
Zelfs als de pruimenboom als relatief robuust wordt beschouwd, blijft hij soms niet gespaard van ziekten en plagen. Als je hem gunstige en gezonde omstandigheden biedt, door een ideale ligging, met een goede bodemkwaliteit en optimaal water en mest, is het risico daarop al aanzienlijk gehalveerd. Zelfs een regelmatige, grondige inspectie kan meestal de grootste schade voorkomen.
Pruimenmot
Een besmetting met larven van pruimmotten is te herkennen aan kleine boorgaatjes in de vrucht. De beste bescherming is om de tuin zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor natuurlijke vijanden zoals zangvogels en sluipwespen. Feromoonvallen kunnen worden gebruikt om de motten te vangen en zo hun aantal te verminderen.
Monilia-paddenstoel
Een besmetting met de Monilia-schimmel kun je herkennen aan de droge punten van de takken en later aan de rottende vruchten. Schimmelziekten kunnen alleen effectief worden bestreden met fungiciden. In de vroege stadia is het nog voldoende om de aangetaste delen van de plant radicaal te verwijderen en te vernietigen.
Pruimenbladwesp
De larven van de pruimenwesp veroorzaken aanzienlijke schade door de eierstok op te eten. Later worden de vruchten gevuld met uitwerpselen en vallen ze onrijp af. De larven overwinteren in de grond rondom de boom. Er bestaat momenteel geen effectieve bescherming tegen de pruimenbladwesp. De populatie kan worden teruggedrongen door witte lijmplanken te gebruiken die kort voor de bloei in de boom worden gehangen. Geïnfecteerd fruit moet worden opgepakt en vernietigd.
Pruimenroest
De sporen van deze schimmel infecteren in mei de bladeren van de pruimenboom. Aan de onderkant van de bladeren zitten bruine sporenvlekken. Tegen het einde van de zomer hebben ze zich over de hele boom verspreid en vallen de aangetaste bladeren af. Pruimenroest komt vooral veel voor in natte, regenachtige zomers. Alleen behandeling met geschikte fungiciden helpt tegen ernstige besmetting.
Scharka-ziekte
De ziekte van Sharka is een virale ziekte. In het voorjaar herken je een eventuele aantasting aan lichtgroene ringen op de bladeren en sterft het weefsel af. De vruchten ontwikkelen pokachtige inkepingen en het vruchtvlees verandert van kleur en wordt rubberachtig. De pruimen vallen vroegtijdig af. In dit geval kan men alleen maar hopen dat de pruimenboom nooit door dit virus wordt aangetast, omdat het een gevaarlijke en meldbare ziekte is. Er kan dan als eis worden gesteld dat de boom volledig wordt verwijderd en vernietigd.
Conclusie
Als u uw tuin wilt verrijken met een fruitboom, is een ondersoort van Prunus domestica, afhankelijk van uw smaak, een goede keuze. Als er niet genoeg ruimte is voor meerdere van zijn soort, worden de nieuwere soorten aanbevolen. De zelfbestuivende soort produceert ook een aantrekkelijke fruittros als “enkele boom”. Veel nieuwe soorten zijn ook behoorlijk robuust en kunnen minder dan perfecte omstandigheden verdragen.
