De oleander is meestal een redelijk gemakkelijk te onderhouden plant die weelderig groeit en bloeit met de juiste verzorging en de juiste omstandigheden ter plaatse. Als deze factoren echter niet consistent zijn, worden verschillende en vaak dodelijke ziekten bevorderd. Vanwege het gebrek aan winterhardheid wordt de oleander op deze breedtegraden als kuipplant gekweekt, een omstandigheid die de plant gevoeliger maakt voor ziekteverwekkers en plagen. Om deze reden moet de oleander regelmatig worden gecontroleerd op mogelijke plagen en ziekten, zodat tijdig reddingsmaatregelen kunnen worden genomen.
Infestatie met oleanderkanker
Oleanderkanker wordt veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas en is een veel voorkomende ziekte. Bijna alle oleandersoorten zijn al besmet met deze ziekteverwekker, maar de ziekte breekt vaak helemaal niet uit. In de regel verschijnen de eerste symptomen van de ziekte op de bloemen en knoppen. Deze atrofiëren of kunnen zich helemaal niet goed ontwikkelen. Er verschijnen verdikte gebieden die zwart en lelijk worden. Als knoppen die nog gesloten zijn geïnfecteerd raken, gaan ze helemaal niet open en barsten ze open. De scheuten van de plant worden onvolgroeid en vormen gezwellen die op bloemkoolrozetten lijken. Als de scheuten ernstig worden aangetast, zullen ze buigen of afbreken, vooral bij harde windstoten. Bovendien verschijnen er bij besmetting met oleanderkanker bruine vlekken op de bladeren, die volledig bruin worden naarmate de ziekte vordert. Ook deze bruine vlekken barsten open en de bladeren buigen dan. De volgende methoden zijn effectief gebleken bij de bestrijding van:
- Er bestaan geen pesticiden tegen deze dodelijke bacteriële infectie
- Redding alleen mogelijk door extreme snijmaatregelen
- Snijd de aangetaste plantendelen diep in het gezonde hout terug
- Snoei royaal, vooral in de schietsecties
- Desinfecteer scharen en messen met een hoog alcoholpercentage voor en na het snijden
- Gooi de afgesneden delen onmiddellijk weg met huishoudelijk afval of verbrand ze
- Geïnfecteerde plantendelen horen niet in de compost
- Voorkom overdracht naar nog gezonde scheuten en naburige planten
- Voer regelmatig controles uit, let ook op ongedierte
- Oleanderbladluizen behoren tot de belangrijkste vectoren van oleanderkanker
Ziekte met houtrot
Droogrot heeft de wetenschappelijke naam Ascochyta en wordt veroorzaakt door schimmels. Deze schimmelziekte ontstaat vaak na overwintering onder verkeerde omstandigheden. Maar een regenachtige en koele zomer kan ook tot een plaag leiden. Normaal gesproken worden de bloemen eerst aangetast door houtrot, ze verdrogen en vallen dan af. Als de ziekte voortschrijdt, verschijnen de eerste symptomen op de scheuten. Van daaruit migreert de schimmel naar de wortels. Als de wortels besmet raken, is de oleander meestal niet meer te redden. Droogrot kun je bestrijden met deze maatregelen:
- Handel snel bij de eerste tekenen van de ziekte
- Gevechten alleen mogelijk door radicale bezuinigingen
- Snoei diep in het gezonde hout terug
- Sluit de interfaces af met boomwas die een fungicide bevat
- Voorkom dat de schimmel in een vroeg stadium de wortels bereikt
- Preventieve maatregelen met fungicide sprays mogelijk om infectie in de kiem te smoren
- Het product moet idealiter in de herfst worden gespoten, vóór de komende winterstop
- Vermijd radicaal snoeien in de herfst
- Gooi afgesneden scheuten weg in de prullenbak of verbrand ze
Tip:
Om de kans op een schimmelinfectie blijvend te minimaliseren, mag de oleander in de herfst niet regelmatig worden gesnoeid. De wonden die ontstaan bij het snijden bieden een ideale gelegenheid voor schimmels en andere ziekteverwekkers om binnen te dringen.
Grijs paard
De oleander wordt vooral gewaardeerd om zijn mediterrane bloemen. Enkelbloemige soorten werpen hun bloemen vanzelf af, waardoor ze zichzelf schoonmaken en minder werk voor de tuinman doen. Bij de dubbelbloemige soorten daarentegen blijven de dode bloemen aan de plant zitten. Na verloop van tijd droogt het uit en moet het vervolgens met de hand worden verwijderd, wat vooral bij grote planten veel moeite kost. Anders kan er een grijze schimmelbesmetting optreden. Dit is te herkennen aan beschimmelde bloemen op planten en tast vaak ook de knoppen en scheutpunten aan. Grijze schimmel wordt veroorzaakt door de Botrytis-schimmel en treft alleen oleanderbloemen. Rassen met dubbele bloemen zijn bijzonder gevoelig voor deze schimmelziekte. Grijze schimmel komt vaak voor in de winterkwartieren, wanneer de plant bijzonder gevoelig is. Bovendien bevorderen vochtige en warme zomers en een extreem hoge luchtvochtigheid de besmetting. Deze procedure kan worden gebruikt om de schimmelziekte onder controle te houden:
- Verwijder geïnfecteerde en beschimmelde oleanderbloemen snel
- Fungicide middelen injecteren als preventieve maatregel
- Plukken dode en gedroogde bloemen voordat je naar het winterverblijf gaat
- Verwijder dode bloeiwijzen onmiddellijk, vooral tijdens regenachtige zomerdagen
- Zelfreinigende en enkelbloemige oleandervariëteiten zijn minder gevoelig voor grijze schimmel
- Beschermen tegen te veel regen in de zomermaanden
- Gebruik fungiciden voordat je het opbergt voor de winterstop
- Zorg voor voldoende luchtuitwisseling in de winterkwartieren om de luchtvochtigheid laag te houden
Roetige meeldauw
Roetige meeldauw is, net als alle andere soorten meeldauw, een schimmelziekte. Dit gebeurt vaak na een besmetting met zuigend ongedierte, vooral bladluizen. Roetmeeldauw vermenigvuldigt zich buitengewoon goed in de suikerhoudende uitscheidingen van insecten, die vaak voorkomen bij hoge luchtvochtigheid. Een symptoom van de schimmel zijn zwarte bladeren die roetachtig lijken.
- Laat voldoende en sterk klaarkomen
- Was de getroffen gebieden het liefst met een doek of borstel en zeepsop
- Bestrijd ongedierte vroeg en duurzaam
Bestrijding van ongedierte
De warmteminnende oleander is zeer vatbaar voor plagen, vooral tijdens de wintermaanden. De plaaginsecten zuigen het plantensap op en verzwakken hun gastheer, waardoor deze vatbaarder wordt voor ziekten. Maar een zomerseizoen dat te koel en regenachtig is, bevordert ook het optreden van ongedierte. Onderwerp de installaties daarom regelmatig aan zorgvuldige inspecties, zodat u tijdig kunt ingrijpen. De meeste parasieten zijn met het blote oog te zien; voor zeer kleine exemplaren is een vergrootglas handig. Hoe eerder de besmetting wordt opgemerkt en behandeld, hoe sneller de vervelende insecten verdwijnen en de oleander zich kan herstellen.
Oleanderbladluizen
Oleanderbladluizen zijn een van de hardnekkige plagen die graag steeds weer terugkomen. Deze zijn lichtgeel van kleur en ongeveer twee millimeter groot. Oleanderbladluizen nestelen zich alleen in dichte kolonies op de zachte scheuten van de oleander, voornamelijk op de bloeiwijzen en de nieuw gevormde scheuten. Dit resulteert in het krullen en vergelen van de bladeren. Er zijn ook gevleugelde luizen, die zich door hun mobiliteit snel en wijd kunnen verspreiden. De kleverige uitscheidingen van de vraatzuchtige bladluizen, bekend als honingdauw, veroorzaken een groot probleem. Deze bevorderen schimmelziekten, vooral roetachtige meeldauw.
- Als er sprake is van een duidelijke besmetting, verwijder dan bladluizen eenvoudig met de hand
- Spuit bladluizen af met een scherpe waterstraal, bijvoorbeeld met een douchekop
- Herhaal meerdere keren klaarkomen
- Gebruik biologische preparaten voor extreme en terugkerende plagen
Spidermijten
Als het langer droog en warm is, bevorderen deze weersomstandigheden de verschijning van spintmijten. Op oleander zitten de parasieten het liefst op de onderkant van de bladeren en vormen kleine kolonies. Een aantasting veroorzaakt dan gelige spikkels aan de bovenzijde van de bladeren. Deze kleine diertjes zijn slechts 0,5 mm groot en daardoor erg moeilijk te herkennen. Zodra de typische vliezen van het ongedierte zich vormen en met het blote oog zichtbaar zijn, hebben de spintmijten zich al extreem verspreid.
- Ga droge en warme omstandigheden tegen
- Bladeren regelmatig besproeien met water
- Verhoog voortdurend de luchtvochtigheid
- Voor kleine planten plaats je een transparant foliezakje over het zakje
- Spintmijten sterven gewoonlijk binnen twee weken na aanvang van de behandeling
- Gebruik bij extreme besmetting biologische bestrijdingsmiddelen
- Producten op basis van koolzaadolie hebben zichzelf bewezen
wolluizen en wolluizen
Als wolluizen en wolluizen hen besmetten, scheiden de kleine diertjes een wasachtige substantie af. Dit omhult de parasieten als een klein, wit wattenbolletje, vandaar de naam. Het ongedierte wordt slechts tussen de 1 en 12 mm groot en komt vaker voor op deze breedtegraden. Ze verzwakken de oleander door aan de bladeren, stengels en wortels te zuigen. Aangetaste bladeren worden eerst geel, krullen vervolgens op en vallen vervolgens af. Tegelijkertijd scheiden de parasieten met hun speeksel een gif af, dat het groeiproces van de aangetaste plant ernstig belemmert. Als er sprake is van een ernstige plaag, kan deze de oleander doden, dus snelle actie is noodzakelijk.
- Isoleer aangetaste planten onmiddellijk
- De quarantainelocatie moet zo helder en koel mogelijk zijn
- Snijd ernstig zieke plantendelen af
- Spuiten met een oplossing van een beetje spiritus, veel water en een beetje zeep
- Veeg de getroffen gebieden af met een zachte doek
- Als alternatief kan een mengsel van paraffineolie ook helpen in de vroege stadia
Schade veroorzaakt door te veel zon
De oleander is een warmteminnende plant, maar te veel fel zonlicht kan zonnebrand veroorzaken. Daarom heeft de gevoelige plant naast bescherming tegen regen en wind ook bescherming nodig tegen de felle middagzon, vooral in de zomermaanden. Een standplaats die op dit tijdstip van de dag schaduw heeft, maar de plant in de ochtend- en middaguren toch voldoende zon geeft, is ideaal. Als zonnebrand optreedt, worden de bladeren lelijk. De verkleurde gebieden zijn rood, bruin of, in extreme gevallen, zilvergrijs.
- Verander locatie als de middagzon te sterk is
- Indien nodig, plaats een mobiele schaduw
- Snijd aangetaste en dode scheuten en bladeren af
Voorbereiding op de winterkwartieren
De winterkwartieren en de omstandigheden daarin zijn cruciaal voor de gezondheid van de oleander. Als de plant overwintert in te warme wintertuinen of in kamers met een gemiddelde temperatuur van meer dan 15° C, ontstaat er vaak een plaagplaag. In een vorstvrije maar koele ruimte blijft de plant gespaard van parasieten.
- Ideale winterkwartieren hebben lage temperaturen en heldere omstandigheden
- Gemiddelde temperatuurwaarden tussen 5-15° C zijn ideaal
- Behandel aangetaste planten biologisch, met een mengsel van kaliumzeep en koolzaadoliepreparaten
- Herhaal de applicatie vaker
- Controleer de planten zorgvuldig op ongedierte voordat je ze naar de winterverblijven
Conclusie
Vanwege zijn oorsprong in warme streken is de oleander erg gevoelig voor de lokale omstandigheden. Veel ziekten en plagen zijn dan ook terug te voeren op verkeerde omstandigheden. Onjuiste en gebrekkige verzorging leidt ook tot verzwakte planten die gevoeliger zijn voor ziekteverwekkers en parasieten. Om deze reden moet de oleander regelmatig worden gecontroleerd en onmiddellijk worden behandeld bij de eerste tekenen van ziekte. Als hij in een pot staat in de buurt van andere oleanderplanten, is het raadzaam om hem naar een quarantainestation te verplaatsen om overdracht duurzaam te voorkomen.
