Afhankelijk van de soort en de teeltvorm bereiken magnolia's zeer verschillende hoogtes. Veel soorten magnolia zijn grote struiken, andere groeien als uitgestrekte bomen die op oudere leeftijd wel 25 meter hoog kunnen worden. Bijna alle soorten laten in de herfst hun bladeren vallen en gaan in winterslaap. Een uitzondering is de groenblijvende magnolia, die het hele jaar door zijn blad behoudt. Deze soort is echter iets gevoeliger voor kou dan andere. Als de locatie en de bodemgesteldheid goed zijn, heeft een magnoliaboom geen speciale zorg nodig en is hij behoorlijk robuust.
Kort profiel
- Botanische naam: Magnolia
- andere namen: magnoliaboom
- vormen een apart geslacht binnen de magnoliafamilie (Magnoliaceae)
- nogal langzaam groeien
- losse kroonstructuur
- Groei: als struik of boom (3 tot 25 meter hoog)
- Bloemen: sommige soorten in april, andere in mei/juni
- meestal wit, zelden roze, paars of geelachtig
Voorvallen
Magnolia's, botanisch gezien magnolia, groeien als struiken of bomen in totaal 220 verschillende soorten. Hun natuurlijke verspreidingsgebied strekt zich uit van Noord-Amerika via het Caribisch gebied en Zuid-Amerika tot Oost-Azië. Er zijn magnoliasoorten die in de herfst hun bladeren afwerpen, maar ook enkele groenblijvende soorten. Magnolia's behoren tot de oudste bloeiende planten op aarde. Samen met de Noord-Amerikaanse tulpenboom vormen ze de magnoliafamilie. Ze hebben lange tijd een vaste plek gehad als sierplant in tuinen en parken over de hele wereld. Helaas wordt door het toenemende agrarische gebruik van hun leefgebieden ongeveer de helft van alle soorten in de natuur met uitsterven bedreigd.
Locatie
Magnolia's komen oorspronkelijk uit Azië en Amerika, maar niet noodzakelijkerwijs uit dezelfde klimaatzones. Terwijl sommige soorten van nature gewend zijn aan ijzige winters, komen andere uit mediterrane of subtropische streken. Deze magnoliabomen kunnen daarom alleen buiten geplant worden in warme wintergebieden (zoals wijnbouwgebieden). Er zijn inmiddels veel nieuwe varianten van deze magnolia’s verkrijgbaar met verbeterde winterhardheid. De meeste soorten magnolia geven de voorkeur aan een lichte plek in de tuin, die idealiter ook bescherming biedt tegen de middagzon.
- Lichtbehoefte: tamelijk zonnig, sommige soorten staan liever in de schaduw rond het middaguur
- de meeste soorten kunnen ook goed tegen halfschaduw
- Bodem: humus, goede opslagcapaciteit voor water, rijk aan voedingsstoffen
- de meeste soorten geven de voorkeur aan zure grond
- indien mogelijk beschermd tegen de wind
- Zuidoostelijke en westelijke locaties zijn ideaal
Tip:
Kleine magnolia's kunnen ook in potten worden gekweekt. In dit geval zijn een zeer hoogwaardig potsubstraat en een voldoende grote container noodzakelijk. Potplanten worden koel maar vorstvrij overwinterd.
Planten
De beste tijd om een magnoliaboom te planten is de lente. Hierdoor heeft de plant voldoende tijd om zich goed in de grond te wortelen voordat de winter aanbreekt. Het plantgat moet altijd zeer royaal worden gegraven en de grond moet worden verbeterd met humus en zure grond.
- Tijd: Lente
- Plantgat: drie keer de baalbreedte en -diepte
- Maak de grond onderaan het plantgat goed los
- veen, ericaceous grond of rododendrongrond in de uitgraving mengen
- zand of gruis toevoegen voor zeer zware grond
- mogelijk een boomondersteuning installeren
- goed gieten
- Let de komende weken altijd op vochtige grond
Tip:
Bij het kiezen van het type magnolia is het belangrijk om aandacht te besteden aan de beschikbare ruimte in de tuin. Terwijl een magnolia die als struik groeit geschikt is voor kleine tuinen, heeft een magnoliaboom veel ruimte nodig en moet hij op voldoende afstand van gebouwen en erfgrenzen worden geplant.
Gieten
Alle magnoliabomen zijn erg gevoelig voor droogte. Daarom moeten ze regelmatig water krijgen. Als de boom gedurende langere tijd geen vocht heeft, reageert hij door meer bladeren af te werpen. Door bij het planten grotere hoeveelheden humusrijke grond op te nemen die het water goed vasthoudt, kan de uitdroging van de grond aanzienlijk worden verminderd. Bovendien beschermt een dikke laag mulch tegen overmatige hitte en uitdroging in het wortelgebied. Nog beter dan mulch is het onderplanten van de magnolia met bodembedekkers.
Tip:
Struiken en vaste planten met sterke wortels mogen niet onder de magnolia worden geplant, omdat deze concurreren met de wortels van de jonge boom die ondiep onder de grond liggen.
Bemesten
Voeg tijdens het plantjaar geen extra mest toe. Door de toevoeging van compost of humus wordt de magnoliaboom voldoende voorzien van voedingsstoffen. Vanaf het tweede jaar kan er in het voorjaar wat compost of hoornkrullen in de grond worden gewerkt. Meestal is dit voldoende voor het hele groeiseizoen. Potplanten kunnen één keer per maand worden voorzien van voedingsstoffen met hoogwaardige potplantenmest.
Tip:
Werk de meststof niet in de grond met een hark of ander scherp tuingereedschap. In het ergste geval zou je de ondiepe wortels van de magnolia beschadigen.
Snijden
Magnoliabomen groeien heel langzaam, hoewel sommige soorten indrukwekkende hoogten kunnen bereiken naarmate ze ouder worden. In de regel moet snoeien worden vermeden. Enerzijds behoeven de kwetsbare bomen geen corrigerende maatregelen, ze groeien ook prachtig zonder tussenkomst van de tuinman. Aan de andere kant zijn de bloemknoppen voor het volgende jaar al in het voorgaande seizoen gevormd. De snoeimaatregel verstoort niet alleen de natuurlijke structuur van de boom, maar vermindert ook de bloei volgend jaar aanzienlijk. Snoei daarom alleen dood of ziek hout weg om de magnoliaboom in topconditie te houden.
Propageren
Magnolia's zijn prachtige bomen, maar in speciaalzaken kunnen ze veel geld kosten. Als je de mogelijkheid hebt, kun je je magnoliaboom ook zelf vermeerderen.
Groeien uit zaden
Na de bloei produceren veel magnolia's vruchten waarin zaden rijpen. De zaden zijn echter omgeven door een kiemremmende coating die eerst moet worden weggewreven met een beetje scherp zand en water. Omdat magnoliabomen koudekiemers zijn, moeten de zaden eerst een koude periode doormaken. Om dit te doen, worden ze enkele weken in een zak met vochtig zand in de koelkast geplaatst.
- na ongeveer vier weken beginnen de eerste zaden te ontkiemen
- Haal zaailingen uit de zak en plaats ze in vochtig substraat
- Substraat: cactusgrond of kweekgrond
- gedeeltelijk schaduwrijke locatie zonder directe zon
- Temperatuur: 15 tot 20 graden
- Zet de resterende zaden terug in de koelkast
Winter koel maar het eerste jaar vorstvrij. Het volgende voorjaar kunnen de jonge planten buiten op een beschutte plek worden geplant.
Vermeerdering via stekken
Voor bladverliezende magnolia's worden de stekken in de vroege zomer, na de bloei, geknipt. De scheuten van de groenblijvende magnolia mogen pas iets later worden verwijderd, dat wil zeggen in de late zomer tot vroege herfst.
- Snijd de scheuttop af van een gezonde, sterke scheut
- dit mag slechts een beetje houtachtig zijn
- Lengte: ongeveer 10 tot 15 cm
- verwijder het onderste paar bladeren
- Schraap de bast in het onderste gedeelte lichtjes met een mes
- in vochtige potgrond zetten
- bedek met een doorzichtige plastic zak
- plaats op een gedeeltelijk schaduwrijke plek (beschermd tegen de middagzon)
Zodra de stek wortels heeft gevormd, kan de plastic zak worden verwijderd. Het stekje moet licht vochtig blijven zonder wateroverlast te veroorzaken. Na ongeveer vier weken kan de jonge plant worden verpot in humusrijke grond. Wel dient de plant de eerste winter vorstvrij gehouden te worden.
Overwintering
In principe kun je zeggen dat de meeste magnoliasoorten die wij aanbieden een zekere mate van vorstbestendigheid hebben, waardoor ze zonder problemen in de tuin geplant kunnen worden. Groenblijvende magnolia’s zijn wat gevoeliger, al zijn er inmiddels een aantal soorten die onze winters zonder schade overleven. Uit voorzorg moeten alle magnoliabomen die niet op milde locaties worden gekweekt, uitgebreide winterbescherming krijgen. Omdat de wortels zich net onder het grondoppervlak bevinden, kunnen ze gemakkelijk bevriezen. Vooral jonge planten zijn nog wat gevoelig.
- Mulch de grond goed in de herfst
- bij voorkeur in meerdere lagen mulch, bladeren en kreupelhout
- Boomstammen inpakken met fleece
- Als de grond bevroren is en er veel zonlicht is, plaats dan een zak of fleece over de kruin
Tip:
Jonge magnoliabomen zijn in de wintermaanden meestal gevoelig voor fel zonlicht. Daarom moeten ze op heldere dagen afgedekt worden met een jutezak of fleece.
Soorten magnolia's
Voor onze klimatologische omstandigheden in Midden-Europa is een grote verscheidenheid aan soorten geschikt voor teelt in de tuin. Vanuit tuinbouwperspectief kunnen deze magnoliabomen in verschillende groepen worden verdeeld:
Bloemen voordat de bladeren verschijnen (bloeit in april)
- Kobushi Magnolia (Magnolia kobus): Magnoliaboom met een groeihoogte tot 10 m, de witte bloemblaadjes zijn smal van vorm en zeer wijd open, voldoende winterhard
- Lelie magnolia (ook wel Yulan magnolia, Magnolia denudata genoemd): groeit meestal als een struik tot 6 m hoog en breed, witte bloemen met roze keel
- Paarse magnolia (Magnolia liliiflora): laagblijvende struik (tot 3 m), tulpvormige bloemen, paars aan de buitenkant, wit aan de binnenkant
- Stermagnolia (Magnolia loeberni): in tegenstelling tot de gelijknamige Magnolia stellata (ook wel stermagnolia genoemd) groeit hij niet als struik, maar als een boom met een hoogte tot 8 m, smalle bloembladen, goede winterhardheid
- Willow-leaved magnolia (Magnolia salicifolia): bladverliezende boom tot 10 m hoog, conische groei, lancetvormige bladeren, smalle, witte bloemblaadjes, vereist zure grond
Bloemen nadat de bladeren uitkomen (mei/juni)
- Mountain Magnolia (Magnolia fraseri): bladverliezende boom met een hoogte van 8 tot 10 m (in uitzonderlijke gevallen tot 20 m), roomwitte bloemen met een diameter van 10 m tot 20 cm, voldoende winterhard, geeft de voorkeur aan zure grond
- Komkommermagnolia (Magnolia accuminata): groeit als bladverliezende boom tot 20 m hoog, de wilde vorm produceert 5 cm lange, komkommervormige rode vruchten, bloemen in geel -groen, geeft de voorkeur aan zure grond, maar verdraagt ook kalkrijke grond, extreem winterharde magnoliaboom
- Paraplu magnolia (Magnolia tripetala): bladverliezende, vaak meerstammige boom, wordt tot 10 m hoog, grote bladeren aan het uiteinde van de scheuten vormen een paraplu, romig witte bloemen met smalle bloemblaadjes, geurig, roze fruit, zeer winterhard
- Siebold's Magnolia (ook wel zomermagnolia, Magnolia sieboldii genoemd): boom uit Japan met een hoogte tot 7 m, beter verkrijgbaar als struik, witte tulpvormige bloemen verschijnt laat (juni) en hangt iets, verlangt zure grond
- Honoki magnolia (Magnolia obovata): bladverliezende boom met een hoogte tussen 15 en 25 m, rechtopstaande, lichtgele bloemen, goede vorstbestendigheid
Speciale soorten magnolia's
Groenblijvende magnolia (ook wel grootbloemige magnolia, Magnolia grandiflora genoemd):
- witte bloemen van mei tot juli, tot 25 cm in diameter
- afhankelijk van de variëteit tussen 8 en 25 meter hoog
- sommige soorten zijn niet vorstbestendig
Campbell's Himalaya-magnolia (ook zachtharige Himalaya-magnolia, Magnolia campbelli)
- bladverliezende boom met een brede, kegelvormige kroon
- Groeihoogten tot 15 m
- openhaardrode bloemen met een diameter tot 20 cm in februari
- komt uit Nepal
Niet winterhard genoeg voor ons (tot -7 graden)
daarom beter geschikt voor milde wintergebieden
Ziekten en plagen
De juiste locatie is cruciaal voor de gezondheid van de magnoliaboom. Goed gekweekte magnolia's zijn zeer robuust als het om ziekten gaat. Niettemin kan het hout worden aangetast door ongedierte of ziekteverwekkers. Meestal te vinden op magnolia's:
Meeldauw
Terwijl echte meeldauw bij voorkeur voorkomt in perioden van droge hitte, wordt valse meeldauw vooral aangetroffen in aanhoudend vocht. Geelachtige tot grijsachtige vlekken en gekrulde bladeren duiden op een besmetting. De beste kansen zijn als de beschadigde scheuten vroegtijdig worden verwijderd. Er zijn ook verschillende chemische of biologische middelen om het te bestrijden.
Bladvlekkenziekte
Deze ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas syringae, die vooral voorkomt bij koud, vochtig weer. Een infectie kun je herkennen aan de zwarte vlekken op de bladeren. Geïnfecteerde scheuten kunnen volledig afsterven. Daarom moeten deze twijgen en takken al in een vroeg stadium worden teruggesnoeid tot gezond hout. Omdat de bacteriën in de bladeren overwinteren, moeten ze in de herfst voorzichtig worden verwijderd en met het huishoudelijk afval worden weggegooid.
Wittevlieg
Deze plaag legt zijn eieren op de onderkant van de magnoliabladeren. De larven voeden zich met de bladsappen en veroorzaken blijvende schade aan de boom. Wittevlieg kan worden bestreden met natuurlijke vijanden zoals sluipwespen (verkrijgbaar bij speciaalzaken).
Conclusie
Magnoliaplanten behoren tot de meest fascinerende bloeiende planten in onze tuinen. Ieder jaar verrassen zij hun tuinmannen met een ware bloemenzee. Voor bijna elke tuin is er wel een geschikte magnolia verkrijgbaar, of het nu gaat om een enorme solitaire plant in grote tuinen, als bloeiende struik voor kleinere ruimtes of als potplant voor terrassen en balkons.
