Pot- en kuipplanten hebben water nodig, en vooral veel water in de zomer. Regelmatig water geven is daarom een must. Maar wat doe je als je op vakantie bent en niemand kunt vinden die de klus wil overnemen? Dan is een automatisch irrigatiesysteem de oplossing. Het neemt de watervoorziening over. Een complete set kun je bij een speciaalzaak kopen of zelf bouwen.
Principe
De naam doet het al vermoeden: een automatisch irrigatiesysteem voorziet pot- en kuipplanten automatisch van water. Kant-en-klare systemen die bij speciaalzaken kunnen worden gekocht, gebruiken een pomp en een timer. Het water wordt via slangaansluitingen vanuit een opslagtank of de waterleiding naar de afzonderlijke installaties gepompt. Omdat elke plant een andere hoeveelheid water nodig heeft, kan de hoeveelheid water worden geregeld met behulp van sproeiers. De timer zorgt er op zijn beurt voor dat het water op een specifiek, vooraf bepaald tijdstip plaatsvindt. Op deze manier kunnen twee tot drie weken afwezigheid eenvoudig worden overbrugd zonder dat de planten uitdrogen. Als u echter maar een paar dagen weg bent, raden wij u zelfgemaakte alternatieven aan die aanzienlijk goedkoper zijn. Instructies voor de constructie volgen hieronder. Als u echter permanent wilt overstappen op automatische irrigatie, kunt u nauwelijks voorkomen dat u een complete set uit de winkel ha alt.
Complete sets
Er zijn nu veel instap- of complete sets voor automatische irrigatie op de markt. Er worden zowel naamloze producten als merkproducten aangeboden. Afhankelijk van de fabrikant en de omvang moet je voor zo’n set tussen de 40 en 60 euro betalen. Daarnaast zijn er kosten van 30 tot 40 euro voor een timer of een beregeningscomputer waarmee het hele systeem betrouwbaar kan worden aangestuurd. Een set moet de volgende onderdelen bevatten:
- Slang leggen voor de hoofdleiding
- Verdeelslang voor de toevoerleidingen naar de druppelaars
- Rijdruppelaars
- Einde druppelaar
- Connectoren
- T-shirts
- Pijp- of slanghouder
- Caps
- Reinigingsnaalden voor de sproeiers
Je moet indien mogelijk niet bezuinigen op de slangen of leidingen voor de hoofdleiding en de toevoerleiding. Zelfs in een relatief klein appartement is voor het leidingsysteem relatief veel materiaal nodig. Je moet er echter met elk 15 meter komen. Indien nodig moeten extra slangmeters afzonderlijk worden aangeschaft. Over slangen gesproken: deze zijn een soort knelpunt voor elk irrigatiesysteem in huis. Het is heel lastig tot heel moeilijk om ze zo te leggen dat ze niet storen of niet te zien zijn. Sommige appartementontwerpen kunnen gemakkelijk uitglijden.
Installatie
Het meest gebruikte irrigatiesysteem werkt met een irrigatiecomputer en is rechtstreeks aangesloten op een waterleiding. Daarom willen wij ons hier op deze variant concentreren. Voordat u met de installatie begint, moeten eerst enkele voorbereidende overwegingen worden gemaakt. De fundamentele vraag is: moet het systeem permanent worden opgezet of alleen voor de periode van afwezigheid. Als dit laatste het doel is, kunnen de te bewateren plantenpotten op één of twee plaatsen in het appartement worden geconcentreerd. Dit maakt het leggen van de aan- en afvoerleidingen een stuk eenvoudiger. Voor een systeem dat bedoeld is om permanent te worden gebruikt, is de inspanning echter aanzienlijk groter. Het belangrijkste dat vooraf duidelijk moet zijn, is waar de lijnen precies moeten en kunnen lopen. Ga bij het installeren als volgt te werk:
- Leg de hoofdlijn zo uit dat alle plantenpotten er vanaf kunnen worden bereikt
- Snijd de verdeelslangen naar de plantenpotten door en plaats ze op de juiste plaatsen
- Snijd de hoofdlijn af en verbind deze opnieuw met een T-stuk
- Plaats de toevoerleiding op het T-stuk
- Bevestig het druppelmondstuk aan het andere uiteinde van de toevoerleiding en leid het naar de plantenpot of bevestig het daar
- Bevestig de besproeiingscomputer aan het uiteinde van de hoofdleiding, vlakbij de kraan
- Computer installeren met behulp van de connector op de kraan
De verschillende systemen die in de winkels worden aangeboden, werken allemaal volgens hetzelfde principe. Soms zijn er echter subtiele verschillen. Het is daarom belangrijk om de bijgevoegde installatie-instructies te volgen. Hierop staat meestal ook hoe de beregeningscomputer is geprogrammeerd of welke druk de waterleiding moet afgeven.
Alternatieven
Als u een echt betrouwbaar irrigatiesysteem voor uw appartement en balkon wilt, kunt u de hierboven beschreven professionele optie niet vermijden, vooral als u twee of drie weken weg bent. Bent u echter op zoek naar een eenvoudiger oplossing en wilt u maximaal vier of vijf dagen overbruggen, dan bent u ook goed geholpen met een zelfgemaakt irrigatiesysteem. Zelf bouwen is meestal geen probleem. Er zijn echter wel een aantal punten waar u rekening mee moet houden, zodat u na uw vakantie niet voor een nare verrassing komt te staan. Het grootste probleem dat zich kan voordoen is wateroverlast, waardoor de wortels van de planten worden beschadigd. Daarom is het plantensubstraat bijzonder belangrijk onder de mogelijke alternatieven, afhankelijk van de variant.
PET-fles(sen)
Misschien kan de eenvoudigste vorm van een irrigatiesysteem worden geïmplementeerd met een of meer PET-flessen. Om dit te doen, verwijdert u eenvoudig de schroefdop, vult u de fles tot de rand met water en steekt u hem vervolgens ondersteboven in de grond. Mogelijk moet de fles worden gestabiliseerd met een klein staafje om te voorkomen dat deze omv alt. De beste manier om dit te doen is door de strip met stevig plakband op de fles te plakken. Het probleem bij deze methode is echter dat er voortdurend water in het plantensubstraat loopt. Daar kan niets aan veranderd worden. Het effect kan echter worden verzacht door gebruik te maken van een speciaal los en zeer waterdoorlatend substraat. Hierdoor kan het water uiterst gemakkelijk weglopen. Om wateroverlast te voorkomen, moet de plantpot worden verhoogd op een basis met een zeer grote capaciteit.
Tip:
Wanneer u de hals van de fles in het plantensubstraat steekt, zorg er dan voor dat u de opening zo lang mogelijk met uw hand sluit om te voorkomen dat het water onmiddellijk op de plant stroomt.
String-irrigatie
Een andere, minder risicovolle vorm van irrigatie is het gebruik van draad. Het principe erachter is simpel: je vult een leeg bakje met water, bevestigt er een of meerdere woldraden aan en leidt het vervolgens de plantenbak in. Uiteraard moeten de draden in het voorraadvat ook in direct contact staan met het water om het geheel te laten werken. In principe is de zogenaamde draadirrigatie niets anders dan druppelirrigatie. De watervoorziening is permanent, maar met relatief weinig vloeistof binnen een bepaalde periode. Er mogen echter in geen geval draden van schapenwol worden gebruikt. Deze bevatten nog steeds relatief veel dierlijk vet, waardoor de waterstroom wordt belemmerd of zelfs onmogelijk wordt gemaakt. Katoenen draden zijn logischer en veel effectiever.
Tip:
Trade biedt speciale, relatief dikke katoenen lonten aan die perfect zijn voor dit eenvoudige irrigatiesysteem.
Emmer
Zelfs met een simpele emmer kun je een irrigatiesysteem bouwen dat werkt. Hiervoor boor je een paar kleine gaatjes in de bodem van de emmer en steek je daar slangen in die naar de individuele potplanten worden geleid. Uiteraard moeten de uiteinden van de slang stevig en strak in de boorgaten zitten zodat het water dat vervolgens in de emmer wordt gevoerd niet kan lekken. Je hangt de emmer eenvoudig aan het handvat aan een haak in het plafond. Bij dit systeem mag het water echter niet direct in het plantensubstraat lopen, anders zal er onvermijdelijk sprake zijn van massale overwatering. In plaats daarvan worden de slanguiteinden in terracottabollen geplaatst, waarvan de punten op hun beurt in het substraat blijven steken. Op deze manier kan een gecontroleerde afgifte van water plaatsvinden.
Waterreservoir
Eindelijk een uiterst veilige irrigatiemethode die eenvoudig zelf te bouwen is. Je creëert eenvoudig een waterreservoir waaruit de plant zichzelf kan gebruiken wanneer dat nodig is. Speciaalzaken hebben hiervoor speciale plantenbakken met geïntegreerd waterreservoir beschikbaar. Omdat ze relatief duur zijn, kun je het geheel eenvoudig zelf bouwen met twee emmers van verschillende afmetingen. Hier is een korte handleiding:
- De kleinere emmer dient als waterreservoir
- Snijd een klein gaatje in de bodem van de grotere emmer
- Plaats een katoenen lont in dit gat
- Vul de reservoiremmer met water
- Zet de grotere emmer in de kleinere
- Vanwege het verschil in grootte is er onvermijdelijk een holte aan de onderkant voor het water
- Plaats vervolgens de plantenbak direct boven het gat of de lont
- De lont moet via de opening in de bodem van de plantenbak in contact komen met de grond
De waterreservoirmethode werkt relatief betrouwbaar. De wortels van de planten in de grond zuigen als het ware het water op. De watervoorraad is echter uiteraard zeer beperkt, daarom is deze oplossing alleen geschikt voor een vakantie die na een paar dagen voorbij is.
Verdere maatregelen
Als u voor uw vakantie uw eigen irrigatiesysteem wilt aanleggen, kunt u uw afwezigheid op zijn minst een beetje verlengen met een paar preventieve maatregelen. Het is bijvoorbeeld raadzaam om het volume van het plantensubstraat te vergroten. Meer volume betekent in dit geval ook meer opslagcapaciteit voor het water. Indien nodig moet de plant worden verpot in een grotere container. Een verandering van locatie kan ook zinvol zijn.
Omdat: Hoe minder zon een plant heeft, hoe minder water hij nodig heeft. Een zonhongerige plant kan een aantal dagen in de schaduw of halfschaduw staan. Ten slotte helpen kleiplanters ook om de tijd dat je weg bent te verlengen. Via de klei diffundeert het water de grond in. Je profiteert hiervan door eerst het gat in de bodem van de pot goed dicht te maken en vervolgens de hele pot in een soort waterbad te plaatsen.
