De betonsoorten zijn net zo veelzijdig als het gebruik ervan als modern bouwmateriaal. Verdeeld in klassen is er voor iedere toepassing het juiste beton. Wij leggen uit welke soorten en klassen er zijn.
Betonsoorten
Waar beton in zijn begindagen, meer dan tweeduizend jaar geleden, “slechts” een homogene vervanger was voor steen die gemakkelijk ter plaatse te produceren was, maakt het bouwmateriaal vandaag de dag indruk met zijn enorme specialisatie voor een grote verscheidenheid aan toepassingen. Afhankelijk van de eisen kunnen de samenstelling en eigenschappen sterk variëren.
Isolerend beton
Klassiek genereert beton zijn enorme draagvermogen via een hoge dichtheid van ongeveer 2,0 tot 2,5 kg/dm3. Dit gaat gepaard met extreem slechte isolatie-eigenschappen. Om de behoefte aan extra isolatiematerialen overbodig te maken, heeft isolatiebeton ook aanvaardbare isolatiewaarden.
- Opgave: Productie van dragende componenten met isolerende werking
- Speciale eigenschap: Additieven zoals natuurlijk puimsteen, geëxpandeerde klei of schuimglas als luchtbelvormers
- Toepassingsvoorbeelden: Onderdelen of gebouwen met betonlook met thermische isolatie-eisen
Vezelbeton
Als alternatief voor het bekende wapeningsstaal worden er verschillende vezels in vezelbeton gebracht om het draagvermogen te vergroten.
- Taak: Hoge belastbaarheid bij kleine componentafmetingen
- Speciale eigenschap: Glasvezels, textielvezels of zelden metaalvezels als vervanging voor wapeningsstaal
- Toepassingsvoorbeelden: slanke componenten, zoals gevelschalen, meubels of tuinobjecten enz.
LET OP:
Normaal gesproken moet beton, afhankelijk van het beoogde gebruik, een bepaalde betondekking over geïnstalleerd staal hebben als bescherming tegen corrosie. Met niet-metalen vezels kan de dekking aanzienlijk lager zijn en kunnen de afmetingen van de componenten daardoor aanzienlijk worden verkleind.
Makkelijk te bewerken beton (LVB)
LVB is ontworpen om zo gelijkmatig mogelijk en zonder beschadigingen qua korrelgrootte en gebruikte additieven te worden verwerkt. Het voldoet aan hoge technische en visuele eisen en is eenvoudig te installeren
- Taak: Eenvoudige installatie in smalle, gecompliceerde bekisting met dichte wapening zonder gebreken, grindzakken, enz.
- Speciale eigenschap: Maximale korrelgrootte meestal 8 tot 16 millimeter, vaak toevoeging van superweekmakers en hardingsvertragers
- Toepassingsvoorbeelden: Zichtbare betonelementen, slanke kolommen of balken
Doorschijnend beton
Hoewel er geen echt “transparant” beton bestaat. Het is echter mogelijk om het doorschijnend te maken voor speciale effecten.
- Taak: Transport van licht door het betonelement als effect of voor basishelderheid
- Speciale eigenschap: Glasvezelmatten of bundels in lagen ingebed als lichtkanalen
- Gebruiksvoorbeelden: Kunstinstallaties, openbare gebouwen, musea en heilige gebouwen
LET OP:
Het opnemen van glasvezels in het beton beperkt het gebruik van wapeningsstaal. Hoe meer lichttransmissie gewenst is, hoe beperkter het draagvermogen van het onderdeel is.
Normaal beton
De meest gebruikte betonsoort is normaal beton. We spreken altijd van normaal beton als het basismengsel niet door toevoegingen, installaties etc. wordt gewijzigd tot een speciaal type beton.
- Taak: Productie van normaal veerkrachtige betonelementen zonder speciale vereisten
- Speciale eigenschap: Massa doorgaans tussen 2,0 en 2,5 kg/dm3, druksterkte 5,0 tot 55,0 N//mm2, uitharding tot standaardsterkte volgens DIN vindt plaats na 28 dagen
- Toepassingsvoorbeelden: Muren, plafonds, funderingen etc.
Gerecycled beton
Gerecycled beton speelt in op de trend naar meer duurzaamheid en vervangt, afhankelijk van de gewenste eigenschappen, delen van de minerale toeslagstoffen door gerecycled bouwpuin. Geaggregeerde eigenschappen zoals korrelgrootte, sorteercurve, draagvermogen, etc. blijven ongewijzigd behouden en er wordt rekening mee gehouden.
- Taak: Het verbruik van eindige hulpbronnen verminderen
- Bijzonderheid: verwerkt bouwpuin ter vervanging van minerale toeslagstoffen (zand, grind, grit)
- Toepassingsvoorbeelden: afhankelijk van de betonklasse zoals betonsoorten zonder gerecyclede bouwmaterialen
Spincrete
Spincrete beschrijft de productie van axiaal symmetrische lineaire componenten, zoals palen, masten, buizen, enz. in roterende holle vormen.
- Taak: Sterk gecomprimeerde, dunwandige componenten met hoge belastbaarheid door het gebruik van middelpuntvliedende kracht
- Speciale eigenschap: Sterk gelaagde structuur door ingrediënten met verschillend gewicht in de centrifuge
- Toepassingsvoorbeelden: Elektriciteitsmasten, betonnen buizen etc.
Zelfverdichtend beton (SCC)
Onvoldoende verdichting leidt vaak tot visuele en technische defecten aan het betononderdeel als gevolg van moeilijke toegang tot de bekisting of extreem dichte wapening. Zelfverdichtend beton vereist daarentegen geen mechanische verdichting door schudden of aanstampen.
- Taak: Vermijden van defecten, grindnesten etc. in smalle bekisting
- Speciale eigenschap: Hoge uniformiteit zonder mechanische verdichtingsmethoden door sterke toevoeging van weekmakers en hardingsvertragers
- Toepassingsvoorbeelden: Zichtbare betonnen onderdelen, kwetsbare onderdelen zoals kolommen en balken, bruggen enz.
Blootgesteld beton
Sinds enige tijd gebruiken veel ontwerpers bewust beton als zichtbaar oppervlak. Voor een hoogwaardige uitstraling is het belangrijk om een oppervlak te hebben zonder luchtbellen of grindzakken.
- Taak: hoogwaardig optisch oppervlak
- Speciale eigenschap: Intensief gebruik van weekmakers, soms gekleurde additieven om het uiterlijk te veranderen
- Toepassingsvoorbeelden: Gebouwen met zichtbare betonlook, kunstwerken zoals bruggen, keermuren, onderdoorgangen etc.
Voorgespannen beton
Het draagvermogen van normaal gewapend beton kan verder worden vergroot als het gehele onderdeel van begin af aan onder spanning wordt gezet in de tegenovergestelde richting van de daaropvolgende belastingsrichting. We spreken dan van zogenaamd voorgespannen beton of voorgespannen beton
- Taak: Veerkracht vergroten
- Bijzonderheid: Installatie van spandraden, spankabels of trekstangen, die technisch worden gespannen nadat het beton is uitgehard (voornamelijk door schroeven)
- Toepassingsvoorbeelden: Industriële constructies, verkeersconstructies (bruggen!)
Gestempeld beton
Zonder wapening en alleen verdicht door mechanische impact, is gestempeld beton het oudste type beton ooit. Het komt vooral veel voor in bestaande gebouwen, bijvoorbeeld op funderingen of massieve brugpijlers.
- Taak: Opnemen van drukbelastingen, vaak in funderingscomponenten
- Speciale eigenschap: geen wapening, plaatsing in lagen en verdichting door aanstampen
- Toepassingsvoorbeelden: Vroeger voor alle betonnen onderdelen, tegenwoordig nog af en toe in de tuinbouw als fundering en voor andere ondergeschikte onderdelen
Concrete klassen
Tegenwoordig zijn er een hele reeks verschillende classificaties om precies het gewenste of vereiste beton voor een taak te verkrijgen. Elke classificatie houdt rekening met een andere eigenschap. Als gevolg hiervan kunnen technische namen voor een bepaald beton nu een hele reeks verschillende definities bevatten. De typische classificatie is:
Druksterkteklasse
De beslissende factor voor de veerkracht van beton is de druk die het kan weerstaan als het is uitgehard. Typische aanduidingen zijn een “C” voor “Beton” en twee cijfers gescheiden door een schuine streep. Het eerste (kleiner) geeft de belasting in N/mm2 aan voor een cilindrisch proefstuk, het tweede getal voor een kubusvormig proefstuk. Veel voorkomende druksterkteklassen zijn:
- C8/10 (bijvoorbeeld voor schraal beton voor kleine bodemverbeteringen, in de tuinbouw, enz.)
- C12/15
- C16/20
- C20/25
- C25/30 (gebruikelijk voor veel soorten normaal beton, bijvoorbeeld in de klassieke woningbouw)
- C30/37 (vanaf deze klasse kan deze meestal alleen worden geproduceerd met speciale technische apparatuur)
- C35/45
- C40/50
- C50/60
-
C55/67
etc.
- C90/105 (vanaf nu is er geen algemene goedkeuring meer, daarom is goedkeuring in elk individueel geval vereist, productie is technisch alleen mogelijk als gesponnen beton)
- C100/115
Blootstellingsklasse
Afhankelijk van hoe sterk een betonelement wordt blootgesteld aan omgevingsinvloeden, moet het in staat zijn om op lange termijn weerstand te bieden aan deze invloeden. Hiervoor wordt beton onderverdeeld in verschillende blootstellingsklassen:
- X0: Ongewapend beton en funderingen zonder vorst, geen risico op aantasting van beton en/of wapening
- XC (1-4): Interieur- of funderingsonderdelen met hoge luchtvochtigheid (zwembad, stallen, wasserijen, etc.), open constructies
- XD (1-4): Componenten in het spuitnevelgebied van verkeersgebieden, rijwegen, pekelbaden
- XS (1-3): Exterieurcomponenten nabij de kust, evenals havenfaciliteiten, kademuren, enz.
- XF (1-4): Verkeersgebieden behandeld met ontdooimiddelen, zeewatercomponenten, schrapersporen
- XA (1-3): Componenten die worden blootgesteld aan chemische aanvallen, zoals tanks van afvalwaterzuiveringsinstallaties, tanks voor vloeibare mest, fermentatievoersilo's
- XM (1-3): Slijtagebelasting, bijvoorbeeld: op industriële vloeren
Daarnaast beschrijven vier kwaliteitsklassen W0, FW, FA en WS de betonkwaliteit voor onderdelen die worden blootgesteld aan vocht.
Consistentieklasse
Afhankelijk van het beoogde gebruik kan beton met bepaalde vloei- of stabiliteitseigenschappen nodig zijn:
- C0: Zeer stijf, niet DIN EN206
- F1: stijf
- F2: kunststof
- F3: zacht
- F4: heel zacht
- F5: vloeibaar
- F6: zeer vloeiend
- F6: SCC (zelfcomprimerend)
Aggregaat
Afhankelijk van de vereisten kunnen voor het beton verschillende toeslaggroottes worden gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen zandbeton, grindbeton of spaanbeton. De gebruikte korrelgrootte wordt aangegeven door de maximale diameter (Dmax).
Grafische dichtheid
Afhankelijk van de dichtheid van het beton, is het onderverdeeld in drie categorieën.
- Lichtgewicht beton
- Normaal beton
- Zwaar beton
Elk van deze categorieën is door DDIN EN206 verder onderverdeeld in ruwe dichtheidsklassen, op basis waarvan de ruwe dichtheid wordt bepaald. Voor lichtgewicht beton zijn er bijvoorbeeld 6 stortdichtheidsklassen D1, 0 tot en met D2, 0, waarbij D2, 0 een stortdichtheid tussen 1.800 en 2.000 kilogram per kubieke meter beton betekent. Het stortgewicht van een beton is belangrijk voor het eigen gewicht van een onderdeel, maar ook voor de definitie van een belasting door een betononderdeel.
Typische namen
Een specifiek betonmengsel hoeft niet altijd in alle beschikbare klassen te worden ingedeeld. Soms is het voldoende om bijvoorbeeld de belasting en de blootstellingsklasse te bepalen, terwijl dichtheid en korrelgrootte voor het beoogde gebruik niet relevant zijn. Een typisch beton voor funderingscomponenten, zoals funderingen, vloerplaten, etc. is ongeveer:
C25/30 XC1
Dit is een typisch normaal beton met een gemiddeld draagvermogen en een lage weerstand tegen vocht, zoals kan worden gebruikt in normale onderdelen die in contact staan met de grond zonder grondwater in te drukken, enz.
