De bast van de plant kan medicinaal worden gebruikt als aftreksel en als laxeermiddel. Vroeger werd de uit wegedoorn gewonnen houtskool gebruikt als basis voor de productie van zwart kruit. Tip: Robuuste, snelgroeiende en onderhoudsvriendelijke plant die ook winterhard is en geschikt is voor minder getalenteerde hobbytuiniers die met weinig moeite hun tuin willen vergroenen.
Profiel
- Naam: wegedoorn, poederhout, Rhamnus frangula
- Groeiwijze: onversterkte struik, soms kleine boom, rechtopstaand, bezemvormig, slanke vorm
- Familie: Duindoornfamilie
- Bladeren: eivormig tot breed elliptisch, golvend aan de bladrand, twee tot zeven centimeter lang, maximaal vijf centimeter breed, maar meestal kleiner
- Fruit: Steenvruchten (oneetbaar voor mensen), geclassificeerd als giftig
- Gebruik: Schors (als een thee-achtige infusie tegen constipatie)
- Voortplanting: zelfbestuiving, kruisbestuiving of dierlijke bestuiving
- Worteltype: Diepgeworteld
Zaaien
Als u de wegedoorn in uw eigen tuin wilt planten door zaden van het tuincentrum te zaaien, dan wordt deze zaai in de late herfst aanbevolen. Anders is er niets waarmee u rekening hoeft te houden bij het zaaien van de niet veeleisende wegedoorn, behalve dat u uiteraard de voorkeursplaats in de halfschaduw moet kiezen.
- gedeeltelijk schaduwrijke locatie voor zaaien
- Altijd in de herfst zaaien
Locatie
De wegedoorn houdt van vochtige grond en een halfschaduwrijke plek in de tuin. Over het algemeen is de wegedoorn heel gemakkelijk te verzorgen, wat erg prettig is voor de tuinman omdat hij bij de verzorging geen speciale aandacht vereist. Vanwege zijn robuustheid en constante groei, zelfs onder ongunstige omstandigheden, werd de wegedoorn lange tijd als een zeer nutteloos onkruid beschouwd. Als de wegedoorn in de halfschaduw in de tuin staat, stelt hij verder geen eisen aan de standplaats. In principe groeit de plant als een struik met slechts één stam, hoewel hij op bijzonder vochtige grond ook meerdere stammen kan vormen.
Bij het kiezen van een locatie voor de wegedoorn moet er rekening mee worden gehouden dat deze een hoogte van maximaal twee of drie meter kan bereiken. Als de omstandigheden qua bodem en verlichting zeer goed zijn, kan de wegedoorn ook zeven tot acht meter hoog worden. Dit betekent het kiezen van de juiste locatie of het tegengaan van de groei door grondig te snoeien. Als je de wegedoorn de perfecte omstandigheden wilt bieden, zorg dan voor een zure leemachtige kleigrond, die de boom van nature ook heeft in schaarse bossen, maar ook op waterlopen of heidevelden, waar hij zich het liefst vestigt. Verder is de wegedoorn niet veeleisend en kan hij zelfs in de Alpen worden aangetroffen op hoogtes tot 1.000 meter vanwege zijn niet veeleisende en robuuste karakter.
- vochtige grond
- gedeeltelijk schaduwrijke locatie
- makkelijk te onderhouden plant voor onervaren tuinders
- bereikt grote hoogten - houd hier rekening mee bij het kiezen van een locatie
- een zure leemachtige kleigrond is perfect als substraat
Planten
De robuuste en zeer gemakkelijk te onderhouden struik moet bij voorkeur in het late voorjaar tot in de zomer worden geplant. Planten kan als stek worden gedaan. De struik groeit vervolgens losjes met een uiteindelijke hoogte van gemiddeld drie meter. Aanvankelijk produceert de struik in de zomer groenachtige bessen, die vervolgens een roodachtig zwarte kleur krijgen en ongeveer zo groot zijn als een erwt.
Gieten
Hoe probleemloos de wegedoorn ook is, hij is ook gemakkelijk te verzorgen als het om water geven gaat. Als hij op een halfschaduwrijke plaats in doorgaans vochtige grond staat, heeft hij alleen in de extreme hittefasen van de zomer extra water nodig. Anders accepteert de plant, die ook in de natuur weelderig groeit, de watervoorziening die de natuur hem biedt.
Bemesten
Bijna geen enkele plant stelt minder eisen aan de bemesting dan de wegedoorn. Hij bemest zichzelf praktisch doordat hij zijn eigen bladeren gebruikt om voedingsstoffen voor het nieuwe seizoen binnen te halen. In de herfst verliest de struik zijn bladeren. Deze kunnen dan direct op de stam in de tuin worden gestapeld. Zodra de bladeren hun natuurlijke vervalproces beginnen, krijgen de grond en dus het wortelgebied de nodige voedingsstoffen in voldoende hoeveelheden. Extra bemesting, bijvoorbeeld met in de handel verkrijgbare vloeibare of vaste langetermijnmeststoffen, is voor deze plant niet nodig.
Snijden
Regelmatig vormsnoei is erg goed voor de weelderig groeiende plant, vooral in je eigen tuin, om deze onder controle te houden en overmatige groei te voorkomen. Het vormsnoeien zou idealiter in het voorjaar moeten plaatsvinden en gedurende deze tijd grondig moeten zijn. Indien nodig kan de wegedoorn steeds opnieuw in vorm worden gesneden.
- regelmatig knippen wordt aanbevolen om de plant onder controle te houden
- Snoeien in het voorjaar, correcties daarna op elk moment mogelijk
Overwintering
De wegedoorn behoudt zijn onproblematische karakter, zelfs als het om overwintering gaat, omdat hij als natuurlijk voorkomende plant absoluut winterhard is. Er is hier geen speciale voorbereiding voor het koude seizoen vereist.
Propageren
De wegedoorn kan worden vermeerderd via stekken. Dit komt vooral veel voor in de VS, terwijl vermeerdering via zaden hier vaker voorkomt. De ideale tijd voor het planten van stekken is juli tot augustus. Het verwijderen van scheuten voor stekken moet gebeuren door te snijden, niet door te scheuren. Hierdoor blijft het wondgebied op de moederplant kleiner en verloopt de wortelvorming makkelijker. Wortelhormonen bevorderen de wortelvorming. Hier moet u advies inwinnen bij een tuinspecialist, of beter nog bij een tuinarchitect.
Tip:
Probeer de vermeerdering door stekken, wat nogal ongebruikelijk is in dit land, omdat het ongecompliceerd is en scheuten van de moederplant kunnen worden gebruikt!
Ziekten
Over het algemeen is de plant robuust en niet veeleisend. Als de verzorgingsomstandigheden echter ongunstig zijn, kan het een populaire gastheer worden voor de zogenaamde webmot. Met optimale zorg zijn ziekten en plagen onwaarschijnlijk.
Veelgestelde vragen
Is de plant ook geschikt voor een omgeving met kinderen?
De bessen van de boom zijn zeer giftig en mogen in geen geval in de handen van kinderen vallen! De plant mag daarom absoluut niet buiten het bereik van kinderen of in een kinderomgeving worden geplant!
Wat doet de wegedoorn als bekende medicinale plant?
In de medicinale sector is wegedoorn een van de anthranoïden. Deze stoffen veroorzaken een chemisch proces waarbij bacteriële enzymen in het lichaam worden afgesplitst van suiker. Dit vermindert de opslag van water en zout in het darmslijmvlies, wat op zijn beurt de lediging van de darm reguleert of beter gezegd versnelt - en zo constipatie helpt voorkomen. Preparaten gemaakt van wegedoornschors kunnen deze problemen op korte termijn bestrijden. De wegedoornboom wordt al lang beschouwd als een zeer effectief natuurlijk middel tegen constipatie, dat bovendien snel en intensief werkt.
Tip:
Het natuurlijk effectieve middel tegen constipatie, gemaakt van wegedoornschors, kan af en toe worden gebruikt. Er wordt echter vermoed dat langdurig gebruik de ontwikkeling van kanker bevordert. Daarom moet het gebruik van wegedoornschors tegen constipatie beperkt zijn in de tijd en vooral zeldzaam!
Wat je moet weten over de wegedoorn in het kort
- De wegedoorn is een struik die in veel delen van Europa voorkomt. Het behoort tot de wegedoornfamilie.
- Op gunstige locaties kan hij ook uitgroeien tot een kleine boom van maximaal acht meter hoog.
- Het heeft zijn Duitse naam gekregen omdat de bast een lichte geur van rotting heeft.
- De botanische naam frangula, afgeleid van het Latijnse woord voor breuk, verwijst naar de broosheid van de takken van deze struik.
Profiel
- Een wegedoorn wordt ongeveer twee tot drie meter hoog en heeft meestal maar één stam.
- Op bijzonder vochtige locaties kunnen er ook meerdere voorkomen.
- Het heeft lichtgroene, afwisselende bladeren die ovaal van vorm zijn en aan het uiteinde licht puntig of afgerond zijn.
- Van eind mei tot september produceert hij kleine, tamelijk onopvallende bloemen in een groenachtig witte kleur.
- De vruchten zijn besvormig en hebben twee of drie zaden.
- Ze zijn aanvankelijk groen, worden later rood en zijn zwart als ze rijp zijn in augustus.
- Omdat deze struik heel lang bloeit, kun je er meestal vruchten in verschillende kleuren op vinden.
- Ze vallen in de herfst uit de struiken en worden opgegeten door vogels, die de zaden vervolgens verder dragen.
- Deze struik heeft geen doornen.
Gebruik
- Het hout van de wegedoorn kan worden gebruikt om houtskool te maken, wat voorheen werd gebruikt om zwart poeder te maken.
- Om deze reden wordt deze struik ook wel poederhout genoemd.
- De schors wordt in de geneeskunde gebruikt als laxeermiddel en om winderigheid te behandelen.
- De effecten ervan zijn in de geneeskunde al vele eeuwen bekend.
Om de bast te kunnen gebruiken, wordt deze in het voorjaar vóór het begin van de bloeiperiode van de takken en stammen gepeld en vervolgens gedroogd en een jaar bewaard of behandeld in ovens met een temperatuur van 80 tot 80 °C. 100 °C. De schors ontwikkelt glucofrangolines, die een milde maar zeer effectieve laxerende werking hebben. Het wordt meestal gebruikt voor een thee-infusie, maar er zijn ook dragees die deze wegedoornglucofrangolines bevatten. Theemelanges voor voorjaarsbehandelingen bevatten vaak naast andere kruiden ook wat wegedoornschors.
Toxiciteit
- Verse duindoornschors is echter giftig, net als de bladeren en bessen van deze struik.
- Het kan misselijkheid, maagpijn en bloederige diarree veroorzaken.
- Vanwege de mooie bessen is het daarom raadzaam om geen wegedoorn te planten waar kinderen vaak vertoeven.
Maar huisdieren en boerderijdieren kunnen er ook ziek van worden en volwassenen mogen vanwege de mogelijke bijwerkingen slechts korte tijd thee van wegedoornschors consumeren. Dit laxeermiddel mag helemaal niet worden gebruikt voor kinderen, zwangere vrouwen, moeders die borstvoeding geven en mensen die last hebben van darmziekten!
