Het verkopen van zelfgemaakt eten is voor veel mensen een interessante manier om wat extra geld te verdienen of een eigen bedrijf te starten. Vóór de implementatie is het belangrijk om te weten welke eisen en wetten in acht moeten worden genomen om latere problemen te voorkomen.
Privéverkoop zonder bedrijfsregistratie
Essentieel bij het verkopen van zelfgemaakt eten is de manier waarop je het aanbiedt en wat voor soort producten het zijn. Voor het merendeel heeft u een vergunning van uw gemeente of een bedrijfsregistratie nodig. Als het om ongewijzigde voeding gaat die u zelf heeft verbouwd, hoeft u doorgaans aan geen enkele regelgeving te voldoen. Het betreft een directe verkoop die vooral geschikt is voor de volgende locaties (originele productie):
- Veld of veld
- eigen eigendom
Als u uw producten onveranderd op de wekelijkse of kerstmarkt wilt aanbieden, moet u uw gemeenschap hiervan op de hoogte stellen. Elke gemeente stelt andere eisen aan de producent of brengt een vergoeding in rekening. Zodra u uw goedkeuring heeft ontvangen, kunt u beginnen met verkopen. Iets anders ligt de situatie bij producten die “voornamelijk uit eigen teelt komen”. Het gaat hier om producten waarvan de ingrediënten grotendeels zelfstandig worden geproduceerd en met andere ingrediënten worden bereid. Dit omvat voornamelijk jam of sappen. Deze kun je ook aanbieden zonder je als bedrijf te registreren, zolang de content van derden, zoals suiker, niet meer dan 50 procent bedraagt. De exacte waarden kunt u opvragen bij de verantwoordelijke gezondheidsautoriteit in uw deelstaat. Voordat u producten te koop kunt aanbieden die ‘voornamelijk van eigen bodem zijn geteeld’, moet u rekening houden met de volgende punten:
- Voer voedseletikettering uit
- Instructies conform sectie 43, paragraaf 1 van de Infectiebeschermingswet (IfSG)
- Training volgens Verordening (EG) nr. 852/2004 inzake voedselhygiëne
Opmerking:
Afhankelijk van de gemeenschap of gemeente kan een bedrijfsregistratie vereist zijn, zelfs voor producten uit “voornamelijk eigen productie”. Zorg ervoor dat u, voordat u een bod uitbrengt, nagaat of dit het geval is in uw woongebied.
Verkoop met bedrijfsregistratie
Voor de verkoop van zelfgemaakt voedsel is een bedrijfsregistratie vereist als het meer dan 50 procent buitenlandse inhoud bevat, zeer bederfelijk is of wordt aangeboden via een verkoopruimte die zich niet op privéterrein bevindt. Deze omvatten bijvoorbeeld het volgende:
- Boerderijwinkels
- Supermarkten
- eigen bedrijf
- Online winkels
Er moet ook worden opgemerkt dat dierlijk voedsel niet alleen een bedrijfsregistratie vereist, maar ook een EU-goedkeuring voor voedingsbedrijven. Zonder dit mag u de producten niet verkopen. Eieren vormen een uitzondering. Als u minder dan 350 kippen heeft, mag u volgens de Hygiëneverordening pluimvee 2007 privé eieren verkopen, zoals hierboven beschreven. Er zijn geen andere regels die moeten worden gevolgd. Anders heeft u een bedrijfslicentie nodig, hoewel een kleine bedrijfslicentie voor veel producten voldoende is. Naast de IfSG-instructies, voedseletikettering en voedselhygiënetraining moet u ook aan andere vereisten voor uw bedrijf voldoen:
- Documentatie van alle werkstappen en herkomst van de ingrediënten volgens de EU-basisverordening (nr. 178/2002)
- Vereisten voor de koudeketen
- Vereisten voor diergeneeskunde voor het bedrijf
- Voedselveiligheid volgens de Voedsel- en Diervoedercode (LFGB)
- Bescherming tegen misleiding door de Voedsel- en Diervoedercode (LFGB)
Hygiënevoorschriften
Als u zelfgemaakte gerechten wilt verkopen die geen originele producten zijn, moet u zich houden aan strikte hygiënevoorschriften. Ze beschermen de consument tegen ziekten die kunnen voortvloeien uit een onjuiste omgang met voedsel of slechte hygiëne. In dit geval is het niet voldoende dat de ingrediënten schoon zijn. De hierboven genoemde instructie en training informeert u en alle betrokkenen, zoals eventuele medewerkers, over de volgende onderwerpen, zodat de producten en de omgang ermee onschadelijk zijn voor de gezondheid:
- mogelijke ziekteverwekkers in voedsel
- Epidemische preventie
- Meldingsplicht bij besmetting
- goede reiniging en desinfectie van de gebouwen
- Documentatieproces voor voedselhygiëne
- Gebruik van het zwart-witprincipe
Etikettering van levensmiddelen
Een vaak over het hoofd gezien punt bij het zelfstandig verkopen van voedsel is de etikettering van de producten. Als fabrikant moet u een verscheidenheid aan informatie verstrekken in overeenstemming met de Voedselinformatieverordening (Verordening (EU) nr. 1169/2011). Deze zijn belangrijk voor de consument zodat hij voldoende geïnformeerd is over uw producten. Dit betekent dat u voor een etiket moet zorgen en ook de essentiële informatie online moet presenteren als u uw producten verpakt of via een online winkel aanbiedt.
De essentiële informatie is:
- Beschrijving of “merknaam” van het voedsel
- Ingrediënten inclusief etikettering van allergenen
- Nettogewicht
- gedraineerd gewicht
- Vulhoeveelheid
- Netto vulhoeveelheid
- Tenhoudbaarheidsdatum (optioneel: aanbevolen uiterste gebruiksdatum)
- Voedingsetikettering
- Adres van de fabrikant
- Land van herkomst
- Kwaliteitsklasse (sterk productafhankelijk)
Het is ook belangrijk om mogelijke gevaarlijke stoffen aan te geven, zoals kleurstoffen of conserveermiddelen die je aan het product hebt toegevoegd. De ingrediënten zijn onderverdeeld in een lijst met ingrediënten en hun hoeveelheid in procenten. Bij jam moet je bijvoorbeeld vaak opgeven hoeveel suiker er is gebruikt. Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat elke deelstaat aanvullende etiketteringseisen kan opleggen, aangezien de LMIV primair van toepassing is op alle EU-landen. Neem daarom zeker contact op met uw plaatselijke voedingsbureau om na te gaan welke informatie nog nodig is. Bovendien mogen de namen van de voedingsmiddelen niet misleidend zijn, wat bij vegetarisch of veganistisch eten vaak wel het geval kan zijn. De volgende termen zijn bijvoorbeeld een alternatief:
- Melk: hazelnootdrank
- Roomkaas: haverspread
- Worst: vleesvervanger gemaakt van erwteneiwit
Opmerking:
De Voedselinformatieverordening is alleen nodig voor producten die uit meerdere ingrediënten bestaan of verpakt worden aangeboden. Als u bijvoorbeeld verse groenten rechtstreeks vanuit een stand verkoopt, is etikettering niet nodig.
Jeugdbescherming
Afhankelijk van het aangeboden voedsel moeten de noodzakelijke voorschriften voor jeugdbescherming in acht worden genomen. Het gaat hierbij vooral om de verkoop van alcoholische dranken zoals zelfgebrouwen bier of fruitlikeuren. De belangrijkste informatie hierover vindt u in JuSchG § 9 (Alcoholische dranken). Om alcohol te verkopen heb je niet alleen een bedrijf nodig, maar moet je er ook voor zorgen dat je kopers een bepaalde leeftijd hebben bereikt. Dit is afhankelijk van de aangeboden alcohol:
- vanaf 16 jaar: het vergisten van alcoholen zoals bier, wijn, mousserende wijn of cider
- vanaf 18 jaar: sterke dranken zoals cognac, tequila of wodka
De meeste brandewijnen hebben een alcoholgeh alte van minstens 15 procent. Om alcohol te kunnen verkopen moet je er ook voor zorgen dat alle producten geëtiketteerd worden zodra ze een volume van 1,2 procent overschrijden. Ook is het van belang dat er bij de verkoop een leeftijdscontrole wordt uitgevoerd en dat jij als verkoper de producten niet verkoopt aan te jonge kopers. Dit is bijvoorbeeld mogelijk met de volgende methoden:
- ID- of paspoortcontrole
- Bewijs van leeftijd via online bankieren (ID-pas)
- Videorecensie
- POSTIDENT
Opmerking:
Let ook op de bescherming van kinderen bij het aanbieden van met alcohol gevulde voedingsmiddelen, zoals chocolaatjes. Door hun vulling behoren ze ook tot de producten die niet verkocht mogen worden aan consumenten jonger dan 18 jaar.
Veelgestelde vragen
Wat is de prijsinformatieverordening (PAngV)?
De PAngV geeft aan dat u uw producten voor de uiteindelijke prijs aanbiedt. Hierin zijn al omzetbelasting of BTW inbegrepen en eventuele meerkosten die voor u als fabrikant in de prijs zijn inbegrepen. De PAngV beschermt consumenten tegen mogelijke prijsstijgingen na aankoop.
Is voedselproductie toegestaan in huurappartementen en huizen?
Dat hangt af van de verhuurder. Het is raadzaam om vóór de inschrijving van de onderneming aan de verhuurder te vragen of het pand hiervoor gebruikt mag worden. Als dit niet het geval is, moet u een extra pand zoeken dat geschikt is voor commerciële activiteiten.
Waarom is een werkgeversvergunning vaak vereist?
Als je een voltijdbaan hebt, heb je in de meeste gevallen toestemming van je werkgever nodig om een deeltijdbaan uit te oefenen. Het verkopen van voedsel geldt als nevenactiviteit. Voor veel werkgevers is de verkoop van voedsel echter geen probleem, zolang er geen sprake is van concurrentie.
Kan alcohol rechtstreeks op de productieplaats voor consumptie worden aangeboden?
Eén bedrijf is daarvoor niet genoeg. Daarnaast heeft u een barvergunning (concessie) nodig conform artikel 3 van de Restaurantbarwet (GastG). Deze kunt u opvragen bij het verantwoordelijke bureau openbare orde in uw gemeente. Zonder de drankvergunning mag alcohol niet rechtstreeks worden verkocht en genuttigd.
