Elke hobbytuinier weet dat je planten niet alleen uit zaden kunt kweken, maar ze ook vegetatief kunt vermeerderen. Dit maakt gebruik van hun vermogen om uit onderdelen complete planten te vormen. Afhankelijk van het type plant worden bladeren, scheutpunten of zelfs stukjes van de scheuten gebruikt. Een van de meest populaire soorten stekken is het stengelstekken. Met onze tips is de kweek gegarandeerd succesvol.
Wat zijn stengelstekken?
De twee meest voorkomende manieren om stekken te vermeerderen zijn hoofdstekken en stengelstekken. Ze zijn van toepassing op de meeste plantensoorten. Het verschil tussen een kopstek en een stengelstek wordt eenvoudig uitgelegd: de eerste is een scheuttop die bestaat uit een stengel en meestal een paar bladeren. Stengelstekken daarentegen zijn allemaal stukken zonder scheutpunt. Een grensvorm tussen deze twee soorten stekken is een stengel zonder scheutpunt die zijscheuten heeft gevormd. De meeste planten die uit topstekken kunnen worden vermeerderd, kunnen ook worden gekweekt uit stengelstekken.
Het juiste moment
Afhankelijk van het type plant kan de timing voor het vermeerderen van stekken enorm variëren. Over het algemeen mag een stengelstek echter, indien mogelijk, niet worden afgesneden tijdens de bloeifase van de plant. De meeste planten kunnen tussen mei en augustus worden vermeerderd. Het is meestal een goed idee om het proces toe te passen als de plant toch wordt gesneden. Voor alle planten die niet gemakkelijk nieuwe wortels vormen, hangt de timing vooral af van de rijpheid van de scheuten. Te zachte scheuten zijn zeer vatbaar voor rot; aan de andere kant maakt een overmatige houtigheid het rooten moeilijk. Voor loofbomen wordt aanbevolen deze tijdens de bladloze rustfase in de winter te kappen.
- Vaste planten en kruidachtige planten: Vroege zomer tot zomer
- Bos: Late herfst tot winter
- groenblijvende tuin- en balkonplanten: augustus t/m november
- Kamerplanten: maart/april
Geschikte planten
Vermeerdering via stengelstekken wordt vaak gebruikt voor meerjarige kamer- of potplanten. Winterharde bomen en struiken zijn ook goede kandidaten. Over het algemeen mogen voor de teelt alleen planten worden gebruikt die geen wortels hebben, dus geen geraffineerde planten. Een goede indicatie of een plant geschikt is voor vermeerdering door stek is de volgende regel: Als hij gemakkelijk uitloopt na een stek in ouder hout, dan kan de plant ook opgekweekt worden uit stengelstek. Sommige kamerplanten worden bijna uitsluitend gekweekt uit stengelstekken:
- Dieffenbachia (Dieffenbachia)
- Dracaena (Dracaena)
- Club Lily (Cordyline)
- Vensterblad (Monstera)
- Palmlelie (Yucca filamentosa)
- Uitgestraalde Aralia (Schefflera)
- Wolsmelksmelt (Euphorbia)
- Palmlelies (Yucca)
Bladverliezende en vooral naaldbossen zijn iets moeilijker te kweken. Bij buxus kan de wortelvorming bijvoorbeeld wel een jaar duren.
Bronmateriaal
Een stekje is altijd een exacte kopie van de moederplant. Het heeft dus dezelfde kenmerken, bijvoorbeeld qua geslacht of lengte. Het wordt eenvoudigweg aangemoedigd om met behulp van speciale kweekmethoden zijn eigen wortels te vormen om uit te groeien tot een jonge plant. Het spreekt dan ook voor zich dat de moederplant gezond en vrij van ongedierte moet zijn om de vermeerdering succesvol te laten zijn.
- jonge, kruidachtige scheuten (niet te zacht)
- zonder bloembasis
- Heesters en bomen: licht houtachtige scheuten
- bij voorkeur jaarlijkse shoots van het voorgaande jaar
Het juiste gereedschap
Het belangrijkste bij het snijden is dat de cellen van de plant niet worden verpletterd. Daarom is het het beste om de stam af te snijden of te schieten met een enkele, trekkende snede met een scherp, schoon mes. Als het weefsel te hard of erg houtachtig is, zoals vaak het geval is bij de Yuccapalm, kan ook een scherpe boomzaag worden gebruikt.
De optimale interface
Om ervoor te zorgen dat een plant nieuwe wortels en scheuten uit een sectie kan vormen, zijn stengelknopen, zogenaamde knooppunten, noodzakelijk. Aan de basis van een knop, een blad of een tak bevindt zich een grote hoeveelheid waardevol plantenweefsel. Hierin zitten belangrijke reserves die de groei van nieuwe wortels en scheuten bevorderen. Afhankelijk van het type plant kunnen deze toppen groot of klein zijn. Op een bladstek hoef je niet naar de knoppen te zoeken. In dit geval wordt een bladbasis of een zijscheut als gelijkwaardig beschouwd.
Tip:
Een uitstekend stuk tot aan de knopbasis mag niet langer zijn dan ongeveer vijf tot tien millimeter, omdat dit het bewortelingsproces vertraagt.
De ideale lengte
De optimale lengte van een stengelstek kan sterk variëren, afhankelijk van de grootte en kracht van de moederplant. Stekken van laagblijvende planten zoals bodembedekkers kunnen vaak maar enkele centimeters lang zijn, terwijl stekken van houtige planten zo’n 15 tot 20 centimeter lang kunnen zijn. De minimale lengte is gemakkelijk te achterhalen. Kenmerkend voor elke plant is de afstand tussen twee bladknopen of knoppen. In technisch jargon heet het internode. Om een plant daadwerkelijk uit de stengelstek te laten groeien, moet deze minimaal één internode lang zijn. De snede wordt daarom altijd net onder of net boven een zogenaamd slaapoog gemaakt, zodat de stek aan de boven- en onderkant eindigt met een knop.
- Yucca: 20 tot 30 cm
- Zuilvormige cactussen en euphorbia's: minstens drie keer de diameter
- bolvormige vetplanten: niet korter dan de diameter
Vermijd infecties
Pathogenen komen gemakkelijk de plant binnen via de interfaces. Om het risico op infectie te verminderen, moet de snijplaats drogen voordat de stengelstek in water of aarde wordt geplaatst. Leg de scheutstukjes dus een paar uur op een paar vellen keukenrol. Als je veel stekken hebt geknipt, is het een goed idee om ze in potten met verfrommeld krantenpapier of perliet te drogen. Hierdoor kan er voldoende lucht bij de wonden komen en kunnen ze snel sluiten. Je moet de huilende interfaces deppen met keukenrol en ze desinfecteren met houtskoolstof.
- Snijgereedschap desinfecteren
- maak een zo klein mogelijke interface
- Laat wonden drogen
- of dompel het in houtskoolpoeder
Tip:
Let bij wolfsmelkplanten op het melkachtige sap dat eruit komt. Dit irriteert de slijmvliezen. Je kunt het het beste deppen met keukenpapier gedrenkt in heet water.
Wortelen in een waterglas
Over het algemeen is het mogelijk om stekken in de grond of in water te vermeerderen. Een doorslaggevend criterium voor of tegen een van de twee methoden is het risico op rotting, dat in zuiver water veel groter is. Om deze reden is deze methode niet geschikt voor alle planten zoals vetplanten, cactussen of de yuccapalm, die de voorkeur geven aan een droge stand. Om te rooten, plaatst u eenvoudig de stengelstek in een glas water op een gedeeltelijk schaduwrijke plek. Indien mogelijk mag de stek niet op de grond rusten, anders kunnen zich daar geen wortels vormen.
De bijpassende aarde
Voor de meeste stekken is kweken in substraat de betere methode. Verwijder alle onderste bladeren en plaats de scheut enkele centimeters diep in het licht bevochtigde substraat. Gebruik bij het kweken van stekken over het algemeen voedingsarme, waterdoorlatende en vooral steriele grond. Aanbevolen substraten voor het vermeerderen van stekken zijn:
- groeigrond
- Cactusgrond
- Mengsel van zand en turf
- Kokosvezels
Tip:
Plaats de scheut zo diep in de grond dat minstens één voormalige bladbasis of slapend oog bedekt is. De wortels groeien eruit en uit de onderste interface.
Tips voor de opvoeding
Als je de stengelstekken op de vensterbank in een verwarmde kamer trekt, is het belangrijk om de luchtvochtigheid op peil te houden. Om dit te doen, plaatst u een diepvrieszak ondersteboven op de pot en zet u deze vast met een rubberen band. Tegelijkertijd betekent dit hogere onderhoudskosten, omdat de zak van tijd tot tijd moet worden geventileerd. Zonder afdekking is het gemakkelijker om te werken. Om dit te doen, is het voldoende om de stekken op een matig warme, gedeeltelijk schaduwrijke plaats in de kamer of buiten te plaatsen en ze in eerste instantie regelmatig met water te besproeien. Het duurt enkele weken tot maanden voordat een stengelstek wortelt. Als de stek uitloopt, is dit een teken van goede wortelvorming. Vanaf nu kan de plant opgekweekt worden als een normale jonge plant.
