Eierschalen zijn ongekookte keukenresten en horen daarom in de compost!? Helaas is de situatie niet zo eenvoudig: feit is dat de schaal voor 90 procent uit calciumcarbonaat bestaat, ook wel kalkcarbonaat genoemd. Kalk heeft een breed scala aan toepassingen in hobbytuinen, bijvoorbeeld in compost of als meststof voor planten. Het probleem is dat kalk in deze vorm niet gemakkelijk oplost. Zijn kippeneierschalen nuttig of zelfs schadelijk? De volgende voor- en nadelenargumenten zullen u helpen bij het nemen van uw beslissing.
Dit is hoe de voorstanders redeneren
De uitgebreide positieve invloeden van compost op de plantengroei en de bodemkwaliteit zijn al lang geïnternaliseerd door natuurminnende hobbytuinders. Tegenwoordig is er zelfs in de kleinste tuin een composthoop die zorgvuldig wordt gevuld met plantenafval en ongekookte keukenresten. Decennia lang worden eierschalen ook zonder veel aarzeling in de compost gegooid, om de volgende redenen:
- Eierschalen bevatten waardevolle kalk, een onmisbaar onderdeel van organische mest
- maximaal 0,5 millimeter dik, wanneer ze worden geplet bevorderen ze de circulatie van zuurstof in de composthoop
- Calciumcarbonaat als hoofdingrediënt neutraliseert de verzurende werking van andere additieven, zoals koffiedik
- De aanwezige koolstof voorkomt overmatige stikstofvorming en zorgt zo voor een stabiele humusontwikkeling
Wat betreft zorgen over ziekteverwekkers op eierschalen wijzen voorstanders van compostering op het rottingsproces. Een vers aangelegde composthoop begint met een hete fase, waarbij de temperatuur kan oplopen tot 60 °C en hoger. In deze fase wordt het organische materiaal afgebroken, hoewel de ziekteverwekkers deze sanering niet overleven. Ook bacteriën worden vernietigd bij een temperatuur van 70 °C. De oprukkende micro-organismen vinden uiteindelijk een biologisch ‘gezuiverd’ materiaal.
Tip:
In een thermische composter worden de hoge temperaturen tijdens de zomer permanent gehandhaafd, wat het hygiëniserende effect versterkt. Het composteringsproces wordt aanzienlijk versneld.
De contra-argumenten
Binnen de grote gemeenschap van toegewijde hobbytuiniers vestigt zich steeds meer een factie die pleit voor het toevoegen van eierschalen aan organisch afval en niet aan compost. Uw bewijsmateriaal in detail:
- De schalen van kippeneieren zijn geen organische massa, maar eerder een minerale samenstelling
- Bodemdieren vermijden de kristallijne vaste stof in plaats van er op zijn minst aan te knabbelen
- In plaats daarvan ondergaan eierschalen soortgelijke verweringsprocessen als kalksteen
- als gebroken splinters verdwijnen ze alleen visueel uit het zicht door de bruine verkleuring
- Eierschalen van pluimvee zijn besmet met salmonella die hete rotting overleven
- de bacteriën worden met de compost in de tuin verspreid en komen in het voedsel terecht
- Vliegen pikken salmonella op uit organisch materiaal en transporteren dit naar de keuken
Wat betreft de hygiëniserende werking in de thermische composter ondersteunen de tegenstanders van eierschalen als compost hun overtuiging als volgt: wat is het nut van stabiele componenten die toch niet ontleden? Vroeg of laat worden ze gescreend en belanden ze in de GFT-bak.
Snelle oplossing alleen in azijn en zoutzuur
Calciumcarbonaat is zo robuust geconstrueerd dat het alleen snel oplost als azijn of zoutzuur in het spel komt. Een populair experiment op scholen onderzoekt hoe je een rauw ei kunt pellen. Voor dit doel wordt een in de handel verkrijgbaar, ongekookt gevogelte-ei in een pot met azijnessence geplaatst. Binnen korte tijd beginnen zich belletjes te vormen en ontstaat er schuim op het vloeistofoppervlak. Van de ene op de andere dag lost de eierschaal volledig op, terwijl het ei zelf intact blijft en is getransformeerd in een 'rubberen ei'.
Als meststof voor planten in verval
Het onderwerp eierschalen als compost leidt naadloos tot de vraag naar hun fundamentele functie als meststof voor planten. Onze grootouders en overgrootouders mengden de schillen door het irrigatiewater of verwerkten ze in de bodem; er vast van overtuigd dat hun planten een extra dosis kalk kregen. Onze voorouders hadden echter geen bewijs. Toen moderne methoden werden gebruikt om het van dichterbij te bekijken, werd het probleem van de lage oplosbaarheid van calciumcarbonaat duidelijk. Omdat het algemene kalkgeh alte van leidingwater inmiddels aanzienlijk is toegenomen, krijgen de meeste tuinplanten er voldoende van binnen, of er nu eierschalen aan worden toegevoegd of niet.
Alternatieven voor eierschalen als meststof
Gezien de langzame oplosbaarheid van de kalkhoudende component worden effectieve alternatieven gebruikt voor het bemesten van kalkminnende planten. Zoals de ervaring leert, zijn de tuingronden in Duitse hobbytuinen meestal goed voorzien van kalk. Als uit een pH-grondtest blijkt dat de waarde te veel naar zuur da alt, zijn tegenmaatregelen noodzakelijk. Dit geldt met name bij het kweken van planten die de voorkeur geven aan neutrale tot alkalische grond. Daartoe behoren bijvoorbeeld forsythia, gladiolen, narcissen, pioenrozen en tulpen in de siertuin, maar ook wortelen, peterselie, snijbiet en sommige koolsoorten in de moestuin. Zo ga je te werk met kalken:
- Klassieke tuinkalk is geschikt voor lichte tot middelzware grond
- Gebruik tuinkalk het liefst in de herfst of winter
- Op lichte zandgrond is het gebruik van kalkmergel met een kleigeh alte van 30 procent aan te raden
- Kalkmergel wordt in de herfst verspreid vanwege de langzame werking
- Als aanvullende voedingsstoffen met magnesium, mangaan of borium gewenst zijn, is algenkalk een optie
- Zeewierkalk wordt gedurende het hele groeiseizoen toegediend
Steenstof neemt een bijzondere positie in. Dit bevat veel koolzuurhoudende kalk, evenals magnesium en kalium. De voedingsstoffen moeten echter een omweg maken via de micro-organismen, zodat ze beschikbaar komen voor de planten. Dan zijn de positieve effecten – afhankelijk van de bronrock – echter moeilijk te verslaan. Zo worden bijvoorbeeld regenwormen en andere bodemorganismen geactiveerd, wat de humusvorming bevordert.
Tip:
Als u herhaaldelijk steenstof aan de composthoop toevoegt, is het onder normale omstandigheden niet nodig om de bodem onmiddellijk te kalken.
Planten die intolerant zijn voor limoen
Bemesting met limoen of eierschalen is niet altijd geïndiceerd. Diverse sier- en nuttige planten gedijen alleen optimaal als ze worden gekweekt in kalkarme tot zure grond. De bekendste vertegenwoordigers zijn:
- Rhododendron
- hortensia's
- Petunia's
- Azalea's
- Orchideeën
Verschillende soorten van deze geslachten zijn zo gevoelig voor kalkaanslag dat ze bij voorkeur moeten worden bewaterd met opgevangen regenwater, omdat leidingwater te hard is.
Conclusie van de redactie
De vraag naar het nut van eierschalen als compost en meststof voor planten blijft controversieel. Beide partijen gooien overtuigende en minder overtuigende argumenten bij elkaar. Er bestaat zekerheid over de langzame oplosbaarheid van calciumcarbonaat in de schalen van kippeneieren, waardoor toevoeging aan irrigatiewater als meststof niet nodig is. Alle andere argumenten voor en tegen ontberen een wetenschappelijke basis of ontberen eenvoudigweg ervaring. Het antwoord op het gebruik van gevogelte-eierschalen in de volkstuin is dan ook meer individueel beleid.
Wat u moet weten over eierschalen als meststof
In de meeste gevallen gebruikten onze grootouders rauwe eierschalen voor de bevruchting. Ze voegden de schelpen toe aan het irrigatiewater of hakten ze fijn en mengden ze vervolgens door de grond. Deze truc wordt vandaag de dag nog steeds vaak aanbevolen. De eierschalen bevatten calciumcarbonaat.
- In principe heeft het tegenwoordig nauwelijks nog zin om op deze manier extra kalk aan de bodem toe te voegen.
- In veel delen van ons land is het kraanwater al behoorlijk kalkhoudend. Dit betekent dat alle planten voldoende kalk krijgen.
- Zeer weinig planten hebben een extra voorraad kalk nodig.
- Integendeel, voor velen van hen is te veel kalk of limoen eigenlijk behoorlijk schadelijk.
- Als je kalkvrije grond en redelijk zacht water hebt, kun je eierschalen gebruiken om kalk toe te voegen.
- De eierschalen die in een normaal vierpersoonshuishouden worden geproduceerd, zijn echter meestal alleen voldoende voor kleine oppervlakken of voor bloempotten.
- Er zijn veel eierschalen nodig om een hele tuin te bemesten. Bovendien is het nog steeds een eenzijdige meststof.
- Bovendien duurt het enige tijd voordat de schelpen beginnen te ontbinden. Het effect treedt dus niet zo snel op.
Welke planten houden niet van limoen?
- Rhododendrons, azalea's, heide, irissen en alle ericaceous planten.
- Ook bosbessen, veenbessen, nepbessen (Gaultheria).
- Koningsvaren, brem, jeneverbes (Juniperus communis).
- Vogelkersen (Prunus padus), lijsterbes en dennenbomen.
- Ook perziken, wijn, magnolia's, tamme kastanjes.
Welke planten houden van limoen?
- Kerstrozen, cyclamen uit het vroege voorjaar, daphne.
- Winterakonieten, pasquebloemen, levermossen, seringen.
- Pijpstruik, bieslook, lavendel, hibiscus voor buiten.
- Donkere sporen, anjers, geraniums, boshyacinten en nog veel meer.
- Vooral bonen en erwten genieten van wat extra kalk in de grond.
Voor- en nadelen
Er zijn verschillende meningen over de vraag of je eierschalen aan de compost moet toevoegen, afhankelijk van de nieuwste wetenschappelijke bevindingen. Over het algemeen wordt het niet meer aanbevolen omdat vliegen salmonella van compost naar open voedsel in de keuken kunnen verspreiden. Wanneer je eierschalen aan de compost toevoegt, hebben ze voldoende tijd om langzaam te ontbinden en hun voedingsstoffen vrij te geven. De schillen moeten vooraf goed worden gehakt. Hoe kleiner de stukjes, hoe beter. Daarnaast mogen de schelpen niet open op de composthoop blijven liggen, maar afgedekt worden (vliegen).