De boomtoppen van grote bosgebieden vormen zijn territorium. De boommarter wordt beschouwd als de meest briljante acrobaat onder de Europese zoogdieren. We kunnen zijn klimkunsten slechts zelden bewonderen, omdat de verlegen bosbewoner, in tegenstelling tot de steenmarter, de nabijheid van mensen vermijdt. Dit profiel laat u kennismaken met fascinerende details over de edele marter. Lees hier hoe de kleine overvaller leeft, welk voedsel hij het liefst eet en tegen welke natuurlijke vijanden hij moet vechten.
Profiel: Boommarter
- Genus Marten (Martes) binnen de familie van hondachtige roofdieren
- Naam van de soort: Boommarter (Martes martes)
- Andere naam: Edele marter
- Verspreidingsgebied: aaneengesloten bossen in Europa en West-Azië tot aan de boomgrens
- Hoofd-romplengte: 45 tot 58 cm (exclusief de pluizige staart)
- Staartlengte: 16 tot 28 cm
- Gewicht: 800 tot 1800 gram
- Bontkleur: kastanje tot donkerbruin
- Typisch kenmerk: gele, ongevorkte keelvlek (geelkeel)
- Oren: kort, driehoekig met dunne, gele randen
- Korte benen met zeer harige poten
- Sterk gebit met 38 tanden
- Activiteit: voornamelijk actief in de schemering en 's nachts
- Levensverwachting: tot 10 jaar in het wild, tot 16 jaar in gevangenschap
De lange, borstelige staart dient als evenwichtsorgaan voor de boommarter wanneer hij van tak naar tak zwaait op een hoogte van maximaal 10 meter. De harige acrobaat springt tot wel 4 meter lang. Het lage lichaamsvetpercentage, gekoppeld aan een slanke vorm, optimaliseert het klim- en springvermogen van het behendige roofdier. De bosbewoner compenseert het ontbreken van een dikke laag vet om zich tegen de kou te isoleren met een extra dikke wintervacht, vandaar dat hij zijn naam dankt aan de edele marter. De zijdezachte wintervacht maakte de boommarter lange tijd een gewild jachtslachtoffer. Als gevolg hiervan is de prachtige pelsdrager in veel regio’s zeldzaam geworden. In 2014 werd de nobele marter verwijderd van de lijst van bejaagbare soorten.
Dieet en levensstijl
Boommarters zijn alleseters met een sterke voorkeur voor kleine zoogdieren, vogels en eieren. De eenlingen brengen het grootste deel van de dag door in een van hun nesten, die zich in boomholten bevinden. Soms bouwen de slimme bosbewoners een verlaten eekhoornnest of een leeg roofvogelnest om tot een levende grot. Als de schemering begint, gaat de overvaller op zoek naar voedsel in het bos, boven en onder de bomen, altijd op veilige afstand van mensen. Deze buit staat op zijn menu:
- Vogels en hun eieren
- Alle soorten muizen
- Kikkers en kleine reptielen
- Eekhoorn
- Insecten en slakken
- Fruit en noten
De nobele marter doodt prooien met een gerichte nekbeet. Hij eet zijn prooi zelden ter plaatse. In plaats daarvan transporteert het roofdier zijn voedsel graag naar de volgende boom om daar in alle rust een deel ervan op te eten en de overblijfselen te deponeren. De boommarter creëert verschillende opslagmogelijkheden voor het koude seizoen, omdat er geen winterstop is. Bang voor de strenge winter hoeft hij niet te zijn. Vorstelijke temperaturen verkleinen de vliegafstand van zijn favoriete prooi, zodat hij in de winter zelfs zijn territorium met wel 50 procent kan verkleinen zonder honger te lijden.
Natuurlijke vijanden
Een natuurlijke dierlijke vijand voor de boommarter is vooral de vos. De wilde hond is wijdverspreid in Europa en deelt zijn leefgebied met de boommarter. Beide roofdieren zijn actief in de schemering en 's nachts, dus ontmoetingen zijn onvermijdelijk die niet goed aflopen voor de kleinere en lichtere marter.
De boommarter is een zeer gewilde prooi voor adelaars en oehoes. Nachtelijke jagers, zoals de lynx, richten zich ook op onoplettende goudkeel. Deze vijanden zijn nu echter net zo zeldzaam geworden als de boommarter zelf en daarom bezetten mensen de onbetwiste toppositie in de roemloze ranglijst van dodelijke tegenstanders. Vroeger waren jagers op zoek naar de zijdezachte vacht van de bosbewoner. Tegenwoordig heeft de marter geen leefgebied meer omdat aangrenzende bosgebieden door mensen worden vernietigd.
Voortplanting en ouderschapsverlof
Boommarters leven als territoriale solitaire wezens. Mannetjes markeren hun territorium met geursporen en verdedigen het heftig tegen concurrenten van hetzelfde geslacht. Het territorium van een mannetje overlapt echter vaak met dat van meerdere vrouwtjes. Tijdens de paartijd (paarseizoen) midden in de zomer is er veel opwinding in de boomtoppen wanneer de concurrerende reuen sissend en schreeuwend rondrennen om zich te onderscheiden van een vrouwtje dat klaar staat om te paren als de perfecte producent voor de nakomelingen.
De draagtijd van een vrouwtje duurt ongeveer 8 maanden, omdat de eierrust ervoor zorgt dat de jongen van 8 tot 10 cm het daglicht zien in de lente. De 3 tot 6 jonge dieren worden blind geboren en kunnen na 4 tot 5 weken zien. Ze verlaten het nest op de leeftijd van 8 weken en zijn met 16 weken grotendeels zelfstandig. Het is niet ongebruikelijk dat de nakomelingen tot de volgende lente bij de moeder blijven, omdat vrouwelijke boommarters met tussenpozen van 2 jaar klaar zijn om te paren.
Tip:
Boommarters zijn de langlaufers onder de echte marters. Op hun korte poten leggen ze in één nacht 5 tot 8 kilometer over de grond af als de roofdieren op jacht zijn. Als de voedselvoorraad beperkt is, leggen goudkeelachtigen een indrukwekkende afstand van 15 kilometer af op zoek naar een ma altijd.
Onderscheid tussen boommarter en steenmarter
Vanwege hun nauwe relatie lijken boommarters en steenmarters erg op elkaar. Beide soorten marters verschillen aanzienlijk in termen van hun manier van leven. Bovenal zoekt de steenmarter specifiek de nabijheid van de mens, wat talloze conflicten veroorzaakt. Veel kostbare motorstoringen worden veroorzaakt door de steenmarter, omdat hij graag aan kabels knabbelt. Hij hangt ook graag op zolders en treedt op als nachtelijke poltergeist, waardoor de menselijke bewoners van hun slaap worden beroofd. Je kunt boommarters en steenmarters onderscheiden aan de hand van de volgende kenmerken:
keelvlek
- Boommarter: geel en ongevorkt
- Beukenmarter: wit en verdeeld in een dubbele vork
Lengte en gewicht
- Boommarter: 80 tot 85 cm lang, met een gewicht van 800 tot 1.800 gram
- Beukenmarter: 40 tot 75 cm lang, met een gewicht van 1.100 tot 2.300 gram
Neus
- Boommarter: donker
- Beukenmarter: licht tot roze
Poten
- Boommarter: erg behaard
- Beukenmarter: geen haar
Het is duidelijk dat beide soorten marters elkaar vermijden, aangezien er tot nu toe geen kruising heeft plaatsgevonden. Boommarters en steenmarters worden daarom beschouwd als een lichtend voorbeeld van evolutie, hoe verwante roofdieren hun leefgebied verdelen om destructieve concurrentie om voedsel te voorkomen.
