Als je koffiedik wilt drogen als bloemenmeststof, gebruik je een vaak verspilde hulpbron. In de koffieresten zitten waardevolle ingrediënten, maar ook een potentieel afschrikkend effect op ongedierte. Om deze nuttig te kunnen gebruiken, moeten ze eerst op de juiste manier worden voorbereid. Geïnteresseerde hobbytuinders zullen hieronder in detail ontdekken wat belangrijk is en waarvoor koffiedik kan worden gebruikt.
Ingrediënten
Mensen waarderen koffie vooral vanwege het cafeïnegeh alte, maar het heeft ook planten meer te bieden. De belangrijkste ingrediënten die het tot een hoogwaardige meststof maken zijn:
- Stikstof
- Fosfor
- Kalium
Er zijn ook looizuren en antioxidanten, die ook een positief effect kunnen hebben op de groei en gezondheid van planten.
Stikstof
Stikstof is bijzonder gunstig voor de bladgroei en zit daarom in veel meststoffen. Dit waardevolle ingrediënt is nodig voor alle planten. Het koffiedik draagt via deze stof al bij aan de plantgezondheid.
Fosfor
Van de vorming van bloemen tot het rijpen van de vruchten – planten zijn hier afhankelijk van fosfor. Het mineraal is vooral belangrijk voor bloeiende planten, groenten en fruit.
Kalium
Om planten stabiel te laten zijn en blijven, hebben ze gezonde celwanden nodig. Kalium is nodig voor hun vorming. Het mineraal draagt daardoor direct bij aan stabiliteit en stabiele groei.
looizuur en antioxidanten
Looizuren hebben een lichtzure werking en hebben daardoor een neutraliserende werking op kalk. Dit kan een voordeel zijn. Antioxidanten daarentegen dienen om cellen te beschermen en kunnen het risico op schade verminderen, bijvoorbeeld door gifstoffen uit het milieu, verontreinigende stoffen maar ook zonlicht.
Bij gebruik van koffiedik als meststof zouden deze en andere stoffen, zoals cafeïne, een stimulerend en beschermend effect hebben, net als bij mensen.
Drogen
Iedereen die een volautomatische koffiemachine heeft of ooit de filterzak in de machine is vergeten, weet hoe snel koffiedik beschimmelt. Het kan uiteraard niet langer als meststof worden gebruikt. Daarom moet schimmelvorming dringend worden voorkomen, waarvoor het vochtige poeder eenvoudigweg moet worden gedroogd. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden beschikbaar:
- Verdeel het koffiedik dun, bijvoorbeeld op een dienblad of een platte, open bak en laat het aan de lucht drogen
- Verkruimel geperst koffiedik, bijvoorbeeld van volautomatische machines of espressomachines, en droog het op een bord
- Verwarm op een bakplaat in de oven op 50 tot 100°C gedurende een half uur
- Kook in de magnetron gedurende minimaal 5 minuten op middelhoog vermogen
Het is belangrijk dat er achteraf geen restvocht in het koffiedik zit, anders is het ondanks de behandeling een geschikte voedingsbodem voor schimmelsporen. Dit is vooral vervelend als er al grotere hoeveelheden zijn verzameld en zorgvuldig zijn opgeslagen, maar door schimmel onbruikbaar worden.
Opslag
Of koffiedik nu elke dag of slechts een paar keer per week wordt geproduceerd: het wordt over het algemeen niet onmiddellijk als meststof gebruikt. Vooral bij gebruik in de tuin lijkt het alleen de moeite waard om het in grotere hoeveelheden te gebruiken. Hiervoor wordt tenslotte de meststof uit de koffiemachine gedroogd.
Naast deze maatregel moet deze ook correct worden bewaard. De volgende punten zijn belangrijk:
- Droog het koffiedik goed af. Het is het beste om het heel fijn te verkruimelen en dun uit te leggen. Het moet dan weer poederachtig zijn en gemakkelijk vloeien en mag helemaal niet vochtig worden.
- Laat het droge koffiedik goed afkoelen en giet het vervolgens in een luchtdichte container. Sluit de container niet als er nog steeds vocht zichtbaar is op het binnenoppervlak.
- Bewaar de container gesloten, droog, koel en donker - bijvoorbeeld in de koelkast.
Tip:
Als het koffiedik elke dag wordt geproduceerd en relatief snel als meststof wordt gebruikt, hoeft het niet in een container te worden bewaard. Er moet echter nog steeds op worden gelet dat het voldoende kan drogen en droog blijft.
Compost
De gemakkelijkste manier om koffiedik als veelzijdige meststof te gebruiken en de waardevolle ingrediënten ervan te gebruiken, is door het toe te voegen aan compost of gebruikte grond. Ook hier mag het koffiedik indien mogelijk niet nat worden gebruikt, omdat er dan kans is op schimmelvorming.
Bovendien moet het om dezelfde reden goed verdeeld zijn in de compost of het substraat. Als het simpelweg als een laagje er bovenop wordt gegooid, kunnen schimmelsporen zich er nog steeds op verspreiden en de grond onbruikbaar maken.
Meststof
Koffiedik kan op twee manieren als directe meststof worden gebruikt. Beide varianten zijn gebruikelijk. Enerzijds kan het droog gebruikt worden, maar moet dan licht in de grond worden gewerkt of er slechts zeer dun over worden uitgestrooid. Verpotten kan worden gebruikt voor pot- en containerplanten. In de tuin of bij buitenplanten kan het droge koffiedik dun rond de planten worden verspreid en de grond lichtjes worden geharkt.
De tweede optie is vloeibare bemesting met koffiedik; hiervoor hoeft het niet vooraf te worden gedroogd - zolang het maar direct wordt gebruikt, idealiter rechtstreeks vanuit de koffiemachine aan het gietwater toegevoegd. Er mag echter niet te veel koffiedik zijn. Eén tot twee eetlepels per liter water is voldoende. Om er het grootst mogelijke voordeel uit te halen, moet het mengsel van koffiedik en water minimaal een paar uur of zelfs een dag staan en ook worden geroerd voordat het wordt gegoten.
Basisgrond
Koffiedik kan niet alleen als meststof worden gebruikt, maar ook om zeer alkalische grond licht aan te zuren of te neutraliseren. Het wordt voor dit doel gebruikt vanwege de looizuren die het bevat. Uiteraard moet worden opgemerkt dat ook het voedingsgeh alte van het substraat toeneemt.
Hard water
Net als alkalische grond is kalkhoudend water ook “hard”. Sommige planten hebben dit pH-waardebereik niet. Als de planten zacht water of een zuur of neutraal substraat nodig hebben, kan koffiedik goed van pas komen. Het kan worden toegevoegd aan het irrigatiewater of de grond zoals beschreven.
Tip:
Om de dosering indien nodig aan te passen, geen risico te lopen op verzuring en om optimale omstandigheden voor de planten te creëren, moet de pH-waarde van de grond regelmatig worden gecontroleerd.
Geschiktheid
Vanwege de licht verzurende werking is koffiedik bijzonder geschikt als bloemenmeststof voor planten die een zure pH-waarde verkiezen. Deze omvatten:
- Azalea
- Bessen
- Engeltrompet
- Komkommer
- hortensia
- Pompoen
- Rhododendron
- Roos
- Tomaat
- Courgette
Wanneer de grond te alkalisch is of het water te hard is, kan koffiedik ook als meststof worden gebruikt. Als de grond al erg zuur is, moet er gelet worden op de tolerantie van de planten om verzuring niet te riskeren.
Dosering en frequentie
Bodem en planten kunnen nauwelijks overbemest worden met koffiedik, zolang ze niet in zeer grote hoeveelheden of te vaak worden toegepast. Als vuistregel geldt dat kamerplanten twee keer per jaar met koffiedik kunnen worden bemest en tuinplanten maximaal vier keer per jaar. De aanvullende voedingsstoffen moeten tijdens de groei worden gegeven.
Het is ook belangrijk dat het koffiedik niet per kilo in het substraat wordt opgenomen, zelfs zonder risico op overbemesting. Zelfs als de voedingsstoffen geen probleem vormen, neemt de kans op schimmelvorming in de bodem toe. Als het substraat al vochtig is, moet koffiedik spaarzaam als meststof worden gebruikt. Als de grond droog is, mag het iets meer zijn. Over het algemeen is het verstandig om in eerste instantie slechts een mengverhouding van één deel koffie en tien delen aarde te gebruiken en de hoeveelheid pas te verhogen als dit mengsel goed wordt verdragen.
Tip:
Koffiedik gedraagt zich iets anders in de compost. Hier kan nog iets meer zijn. Bodemorganismen die nuttig zijn bij de afbraak worden er zelfs door aangetrokken. Zoals gezegd moet het echter goed verdeeld worden en niet als laag aangebracht worden.
Afschrikmiddel
Vanwege de waardevolle ingrediënten heeft koffiedik niet alleen goede eigenschappen als bloemenmeststof, er wordt ook gezegd dat het ook andere positieve effecten heeft.
Het is bijvoorbeeld bedoeld om bepaalde soorten slakken weg te houden en kan daarom een afschrikkende rand rond de moestuin of individuele planten blijken te zijn. Koffiedik biedt geen absoluut veilige en gegarandeerde bescherming, maar het is het proberen waard. Mocht het niet het gewenste resultaat opleveren, dan kan het alsnog als meststof in de bodem worden verwerkt.
Een soortgelijk effect kan worden bereikt met koffiedik bij katten. Omdat ze de geur niet zo lekker vinden, moeten bedden worden beschermd tegen het dienen als kattenbak. Maar pas op: sommige katten springen gewoon over de rand van koffiepoeder.
Als wespen weer de moeite nemen om buiten te eten, kan het koffiedik ook goed van pas komen. Het wordt aangestoken in een platte, vuurvaste kom en gebruikt als wierook. Hoewel het niet meer bijzonder aangenaam naar koffie ruikt, zou het de wespen efficiënt op afstand houden.
Conclusie
Koffiedik kan op verschillende manieren worden gebruikt als groente- en bloemenmeststof en zelfs in de tuin. Het enige waar we voor moeten zorgen is dat het koffiedik op de juiste manier wordt bereid, opgeslagen en in de juiste hoeveelheden wordt gebruikt, zodat er geen verhoogd risico op schimmelvorming ontstaat.
