De vraag rijst altijd of de bloeiende rabarber eetbaar is en veilig kan worden geoogst. Ontdek hier waarom het rabarberseizoen direct verband houdt met de bloei en of bloeiende rabarber geschikt is voor consumptie!
Bloeitijd
Het rabarberseizoen eindigt doorgaans op 24 juni, omdat dan de zogenaamde St. John's-shoot begint. Dit is de tweede groeispurt, want de rabarber verzamelt nu kracht voor de winter en het jaar daarop. Om dit proces te ondersteunen worden de planten kort van tevoren geoogst. Bovendien vormen de planten nu hun eerste bloemen als ze eerder zijn blootgesteld aan een koudeprikkel. In de regel begint de bloei wanneer de rabarber gedurende een periode van 12 tot 16 weken wordt blootgesteld aan een temperatuur van maximaal 10 graden. Nadat de zogenaamde vernalisatie heeft plaatsgevonden, vormt de rabarber vanaf juni een pluimvormige bloeiwijze. Deze kan tot 40 cm hoog worden en maximaal 500 crèmekleurige bloemen bevatten.
Eigenschappen van rabarberbloemen
Rabarber vormt zijn bloemen om insecten aan te trekken en zo de voortplanting te starten. De rabarberbloemen worden dan ook als uiterst nuttig beschouwd voor tal van insecten, omdat het gemakkelijk toegankelijke stuifmeel en de smakelijke nectar natuurlijke helpers zoals bijen en hommels aantrekken. Maar het zijn niet alleen dieren in het wild die van de bloeiwijzen genieten, wij mensen kunnen ze ook op verschillende manieren gebruiken. De crèmekleurige bloemen zijn enerzijds ideaal als decoratie in huis en anderzijds kunnen ze gebruikt worden om lekkere gerechten mee te maken. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is bloeiende rabarber veilig om te eten.
Rabarber bevat oxaalzuur
Veel hobbytuiniers denken ten onrechte dat rabarber giftig wordt zodra hij bloeit. Deze misvatting wordt vaak gerechtvaardigd door het toenemende geh alte aan oxaalzuur. Deze wordt opgebouwd tijdens de vegetatiefase en is daarom het laagst in mei en april en het hoogst vanaf juni. Hoewel het oxaalzuurgeh alte tijdens de bloei het hoogst is, zijn de concentraties over het algemeen onschadelijk voor de gezondheid. Sommige delen van de plant, zoals de bladeren en de bast van de stengels, bevatten echter een bijzonder hoge hoeveelheid oxaalzuur. Het is daarom aan te raden deze delen van de plant niet te consumeren, maar direct te verwijderen bij de oogst.
Oxaalzuur is giftig
Oxaalzuur is een geur- en smaakloze stof waarvan de consumptie tot ongewenste bijwerkingen kan leiden. Oxaalzuur bindt calcium in het organisme en verhindert tegelijkertijd de opname van ijzer. Oxaalzuur bevordert bovendien reuma en nierstenen en is slecht voor de gewrichten. Daarom mogen vooral mensen die last hebben van jicht, reuma of nierstenen rabarber slechts in kleine hoeveelheden consumeren.
Het is ook bekend dat het zuur het tandglazuur aantast. Dit merk je na het eten van de groenten door een dof gevoel in de tanden, wat vaak als onaangenaam wordt ervaren. Uw tanden mogen echter niet onmiddellijk na consumptie worden gepoetst, omdat “poetsen” extra schade aan het reeds beschadigde tandglazuur kan veroorzaken. Het is beter om na consumptie ongeveer 30 minuten te wachten. Het tandglazuur is in deze periode meestal gekalmeerd en het onaangename gevoel is al verdwenen.
Tip:
Rabarber mag nooit rauw gegeten worden! Vooral bloeiende rabarber moet vóór consumptie worden gekookt vanwege het verhoogde oxaalzuurgeh alte.
Vergiftiging door rabarber nauwelijks mogelijk
Volgens wetenschappers treedt het toxische effect van oxaalzuur alleen op als er ongeveer 5.000 milligram oxaalzuur wordt geconsumeerd. Omdat 100 gram rabarber zo’n 150 tot 500 milligram oxaalzuur bevat, is vergiftiging vrijwel onmogelijk. Een volwassene met een lichaamsgewicht van ongeveer 60 kilogram zou 36 kilogram rabarber moeten eten om een giftig effect te veroorzaken. Voor kinderen geldt hetzelfde: een kind met een lichaamsgewicht van ongeveer 20 kilogram zou dus ongeveer 12 kilogram rabarber moeten consumeren.
Oogst
Rabarber wordt doorgaans geoogst vanaf begin april en uiterlijk op 24 juni. Als de groenten op een later tijdstip worden geoogst, heeft dit meestal invloed op de smaak, die vaak als “houtachtig” wordt omschreven. Het is daarom raadzaam om rabarber zo vroeg mogelijk te oogsten. Aan het uiterlijk kun je zien of de planten rijp zijn, want oogstrijpe planten groeien rechtop en hebben geen golvende bladeren. Bovendien wordt het weefsel tussen de ribben van de rabarberstelen gladgemaakt. Een ander kenmerk van rijpheid is de kleur van de rabarberstengels, die varieert van dieprood tot frisgroen. Zodra de rabarber deze eigenschappen heeft, wordt het startsein gegeven voor de oogst.
Om de rabarber te oogsten, pak je de stengel van de plant aan de basis vast en draai je deze met de klok mee naar buiten. In geen geval mag de plant met een mes worden afgesneden, omdat de resulterende snede het risico op rotting aanzienlijk verhoogt. Vervolgens worden de bladeren en de witachtige stengel in het onderste deel van de rabarberstengel verwijderd. Het oogsten van de bloemen gaat op dezelfde manier: de bloemen worden met je vingers aan de basis van de stengel vastgepakt en tegelijkertijd met de klok mee naar buiten gedraaid.
Tip:
Om nieuwe rabarberstengels te laten groeien, mogen nooit alle stengels worden geoogst. Het is beter om altijd ongeveer tweederde van de stengels te laten staan en pas vanaf het tweede jaar jonge planten te oogsten.
Opslag
De hoogste prioriteit bij het bewaren van rabarber is: bewaar het nooit in aluminiumfolie of in aluminium containers! Het oxaalzuur in de plant reageert met het aluminium en lost het op. Het is beter om de vers geoogste rabarber in een vochtige doek te wikkelen en vervolgens in de koelkast te bewaren. Rabarber is echter slechts enkele dagen houdbaar en kan daarom het beste direct worden verwerkt of bewaard. Invriezen is bijzonder geschikt om groenten langer te bewaren. De beste manier om dit te doen is door de rabarber te schillen en in kleine stukjes te snijden. De rabarber kan vervolgens in een plastic zak of bakje in de vriezer worden bewaard.
Conclusie
Sommige delen van de rabarberplant worden als giftig beschouwd, maar zijn sowieso niet geschikt voor consumptie. Wel kunnen de stelen en bloemen na 24 juni veilig worden geoogst en vervolgens verder worden verwerkt of geconserveerd.
