Iedereen heeft waarschijnlijk wel eens gehoord van de johannesbroodboom. Het kan worden geplant in Midden-Europese tuinen. Het is echter raadzaam om vertrouwd te raken met de kenmerken en vereisten van de johannesbroodboom om het grootst mogelijke succes bij het planten te garanderen.
Vereisten voor de teelt
Vanwege zijn oorsprong is de johannesbroodboom gevoelig voor vorst, vooral als hij jong is. Maar hij kan het hele jaar door op een warme plek in huis gekweekt worden als kuipplant of in de wintertuin. De kiemtemperatuur bedraagt 20-25°C en kan na enkele jaren in de winter temperaturen van 5°C goed verdragen. Je hoeft niet per se een tuinexpert te zijn om deze boom zelf te kweken, want afgezien van zijn gevoeligheid voor kou en zijn overgevoeligheid voor wateroverlast hoef je bij het kweken en verzorgen van deze plant niet veel rekening te houden.
teelt
- De johannesbroodboom is gemakkelijk te kweken uit de lensvormige, bruine zaden, die je in de handel kunt kopen of mee kunt nemen van vakantie naar zonnigere klimaten.
- Het is raadzaam om de zaden eerst een dag in water te laten weken voordat je ze laat ontkiemen in een zaadpot op een warme plaats.
- Bedek ze hiervoor met ongeveer 3 tot 10 mm potgrond en houd de zaden ongeveer 20 dagen vochtig op een warme, gedeeltelijk schaduwrijke plek totdat ze zijn ontkiemd. In uitzonderlijke gevallen kan het ontkiemen aanzienlijk langer duren.
- Kweekgrond voor cactussen, maar ook elk ander overwegend doorlatend, kalkhoudend substraat kan worden gebruikt, aangezien de johannesbroodboom geen hoge eisen stelt aan de bodem.
Na ontkieming
Ongeveer 3 tot 6 weken na ontkieming, wanneer het tweede paar bladeren volledig is ontwikkeld na de zaadlobben, moet de zaailing zorgvuldig worden verpot om de lange penwortel voldoende ruimte te geven. De johannesbroodboom kan dan naar een zonnige locatie verhuizen om voldoende fotosynthese uit te voeren voor verdere ontwikkeling. In een grote pot groeit de boom veel sneller en sterker.
Verzorging
Locaties
In de lente na de laatste nachtvorst en in de herfst vóór de eerste nachtvorst staat de boom graag in de zon tot gedeeltelijk in de schaduw, maar na de winter moet je hem langzaam aan de volle zon laten wennen, anders kan hij verbrand door de zon. Mochten er ondanks alle voorzichtigheid toch enkele bladeren verbranden, dan kunnen deze verwijderd worden en zijn de overige bladeren doorgaans gezond. In de winter kan het halfdonker zijn rond de 5°C of zonnig bij kamertemperatuur. Op een zonnige locatie blijft hij tijdens de winterstop groter worden; als het in de winter donkerder wordt, wordt de stam sterker.
Behoefte aan water en voedingsstoffen
De johannesbroodboom hoeft na de beginfase slechts af en toe water te krijgen en kan ook af en toe droogte goed verdragen. In ieder geval moet wateroverlast worden vermeden, anders zal het beschimmelen. Hij is gewend aan arme grond, maar waardeert nog steeds een of twee keer bemesting tijdens het groeiseizoen in de lente en de zomer. Elke bloem- of tuinmeststof kan als meststof worden gebruikt.
Bomen kappen
De johannesbroodboom kan worden gekweekt als bonsai of als kuipplant, en op warme plaatsen zoals een ruime en hoge wintertuin kan hij ook als standaard solitaire worden gekweekt. Het snoeien van bomen ziet er ook anders uit, afhankelijk van het type cultuur. Om een mooie, bossige boomtop te verkrijgen, kunt u deze hardhoutboom na de winterstop of op andere momenten in het jaar in vorm kappen. Om een bossig, niet te hoog resultaat te krijgen, kunt u de boom ook snoeien. Als hij jong is, heeft de johannesbroodboom de neiging een dunne stam en slanke scheuten te hebben. Pas met de jaren wordt het steeds heftiger en stabieler. Dit kan worden bevorderd door jaarlijks te snoeien.
De johannesbroodboom verpotten
Om een mooie, sterke boom te laten groeien, moet je hem ongeveer elke 1-2 jaar een grotere pot geven, zodat hij zich kan blijven ontwikkelen. In zuidelijke landen groeit de boom in vrijheid tot 20 meter hoog. Als er niet veel ruimte beschikbaar is voor de pot, zal de johannesbroodboom met minder genoegen nemen.
Plagen en ziekten
Over het algemeen worden plagen bij dit peulvruchtgewas niet vaak waargenomen, maar in het voorjaar kunnen bladluisplagen op jonge bomen voorkomen. Als dit tijdig wordt opgemerkt, kunnen de luizen worden opgevangen of afgespoeld. Als dit niet mogelijk is, kunnen insecticiden of gewasbeschermingsstokken worden gebruikt. Biologische, milieuvriendelijke nuttige insecten tegen bladluizen zijn onder meer: Bijvoorbeeld lieveheersbeestjes, bloemwantsen of galmuggen. Het verhogen van de luchtvochtigheid of het gebruik van chemische middelen kan helpen tegen schildluis, wolluizen en wolluizen die af en toe voorkomen.
Als biologisch alternatief voor chemicaliën kan de boom worden besproeid met een spirituszeepoplossing of een mengsel van minerale olie. Natuurlijke vijanden van deze luizen zijn de gaasvlieg, het lieveheersbeestje en de sluipwesp. De luizenplaag moet in ieder geval worden behandeld, omdat de door de luizen uitgescheiden honingdauw de vorming van schimmelziekten kan bevorderen.
Profiel
- Uiterlijk: groenblijvende boom met gepaarde, leerachtige bladeren die aanvankelijk roodachtig ontkiemen, stijve, geelrode druiven bloeien in de winter
- Gebruik: als potplant, bonsai of boom in de wintertuin
- Opkweek: uit zaad, kiemtemperatuur 20-25 °C, uitprikken, later af en toe verpotten
- Locatie: zonnig tot gedeeltelijk in de schaduw
- Vereisten: geen vorst, regelmatig maar niet te veel water geven, doorlatende grond, lage behoefte aan voedingsstoffen
- Overwinteren: geen probleem op een vorstvrije plaats, oudere bomen bestand tegen -5 °C
- Verzorgingsfouten: wateroverlast, vorst
- Bijsnijden: niet verplicht, maar op elk moment mogelijk
Wat u moet weten in het kort
Deze prachtige boom is niet alleen geschikt voor de teelt door professionals, maar ook voor plantenliefhebbers met minder groene vingers. Het is veelzijdig, vereist weinig onderhoud en is vrijwel onverwoestbaar. Een zeer dankbare plant voor beginners en professionals in de tuinbouw. De johannesbroodboom wordt echter ook economisch gebruikt: van de zaden wordt de bekende johannesbroodgom gemaakt. De zaden zijn harde, glanzende korrels die in peulen zitten. Het verkregen meel wordt gebruikt in zoetwaren, puddingen, ijs en sauzen. Producten die dit meel bevatten, worden ook geconsumeerd voor dieetdoeleinden, voor diarreeziekten en zwaarlijvigheid, en ook voor babyvoeding.
- De boom heeft kleine geveerde bladeren die aan de bovenkant glanzend groen zijn en aan de onderkant roodbruin.
- Het leerachtige oppervlak van de bladeren zorgt ervoor dat de johannesbroodboom zijn waterreserves zeer lang kan opslaan en verdamping voorkomt.
- De boom draagt vlinderbloemen, die erg onopvallend zijn en onaangenaam ruiken. De bloeiperiode duurt van mei tot september.
- De bloemen produceren peulvruchten die wel 30 cm lang kunnen worden. De vruchten zijn na ongeveer een jaar rijp.
- Hun vruchtvlees is aanvankelijk zacht en zoet, later hard en zeer lang houdbaar. De donkerrode tot zwarte peulen worden in september geoogst.
- Vooral in plattelandsgebieden worden deze vruchten vers gegeten of tot siroop verwerkt. Er worden ook alcohol en honing geproduceerd.
- De pulp wordt ook tot poeder verwerkt. Dit is vergelijkbaar met gewone cacao en heeft een zeer hoog suikergeh alte en een zeer laag vetgeh alte. In afgesloten containers gaat het meerdere jaren mee.
- Er zijn veel economische redenen om deze boom te planten en zijn soort te behouden. Naast voedsel en medicijnen wordt er ook hout gewonnen. Omdat het zeer goed bestand is tegen elke vorm van rot, worden hekken, parket en gereedschapsstelen van het hout gemaakt.
- De johannesbroodboom heeft ook bodemversterkende eigenschappen in kustgebieden, schaduwgevende eigenschappen als de zon schijnt en voedselverschaffende eigenschappen voor allerlei soorten dieren. Het zou zonde zijn als deze boom niet meer zou bestaan.
- Maar er zijn ook plaatsen waar de johannesbroodboom als sierplant wordt vereerd, dus in Arizona en Californië worden veel van zijn soort gewoon gebruikt om de stad te versieren en voor schaduw te zorgen.
