Berberissen zijn goed beschermd tegen verschillende roofdieren. De belangrijkste reden hiervoor zijn de doornen. Of andere delen van de plant ook beschermd zijn tegen gif, lees je in dit artikel.
Berberis: ingrediënten
Berberis vulgaris is een van de licht giftige planten die een cocktail van giftige alkaloïden in verschillende plantendelen bevat. Betrokken plantendelen zijn:
- Wortelschors (hoogste giftige effect)
- Roots
- stamschors
- Bladeren
- Hout
Het zijn juist deze delen van de plant die gelukkig het minst irriterende effect op de mens hebben en in de meeste gevallen niet worden geconsumeerd. In het bijzonder moeten de doornige bladeren en scheuten worden vermeld, die bij contact verwondingen kunnen veroorzaken. Dat maakt hem nog populairder als haag. De bloemen en bessen zijn echter niet giftig. Ze bevatten geen gifstoffen en kunnen zonder zorgen worden geconsumeerd. De gifstoffen die het bevat zijn verschillende alkaloïden, waarvan berberine de belangrijkste is. Berberine heeft een aanzienlijke toxiciteit, die verantwoordelijk is voor het merendeel van de vergiftigingsepisodes. Andere alkaloïden zoals berbamine of palmatine hebben een niet zo sterk effect op het lichaam.
De toxiciteit hangt af van de concentratie van de ingrediënten in de plantendelen:
- Wortels: tot 15 procent
- andere plantendelen: tot 3 procent
Andere ingrediënten in berberis bevatten vitamine C, die in de vrucht zit en goed is voor je gezondheid.
Tip:
Alleen de vruchten en bloemen van de algemeen gekweekte berberis zijn geschikt voor consumptie. Alle andere berberissoorten zetten ook gifstoffen af in deze delen van de plant.
Toxische effecten op mensen
Ondanks hun milde toxiciteit hebben berberissen één groot voordeel: behalve de bessen zijn ze oneetbaar. De “stekels” hebben ook een afschrikkende werking omdat ze vrij lang zijn. Om deze reden blijven de meeste mensen weg van de plant en komt vergiftiging alleen in bepaalde scenario's voor:
- in de zorg
- kinderen zonder toezicht
- Verwarring met andere planten
Vergiftiging komt het vaakst voor wanneer kinderen in de buurt van berberissen spelen. Kleine kinderen stoppen zelfs de bladeren of scheuten in hun mond als ze erbij komen. Voor een gezonde volwassene hangt het effect sterk af van de hoeveelheid ingenomen gif, die in de meeste gevallen erg klein is. Bij kinderen, zieke of verzwakte mensen kunnen deze echter leiden tot ernstige vergiftigingsverschijnselen. Zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven moeten ook uit de buurt van de plant blijven, omdat de lichamen van moeder en kind veel gevoeliger zijn voor de gifstoffen.
Vergiftiging blijkt uit de volgende symptomen:
- Maagproblemen
- Braken
- Misselijkheid
- Diarree
- Epistaxis (neusbloedingen)
- plotselinge aanvallen van duizeligheid
- plotselinge kortademigheid
- Irritatie van de nieren
- Krampen
Maagproblemen en misselijkheid zijn tekenen van milde vergiftiging bij mensen, die na een tijdje vanzelf zouden moeten verdwijnen. Alle andere symptomen duiden op ernstige vergiftiging, die meestal optreedt na het eten van de wortels of schors. Ga zo snel mogelijk naar een arts. Medische hulp moet ook worden gezocht als u door de doornen wordt gestoken tijdens het verzorgen van de berberissen en het gebied opzwelt. Vergiftiging kan worden aangenomen.
Giftig voor huisdieren?
Niet alleen kinderen kunnen vergiftigd worden door berberis. Als honden of katten in contact komen met de “stekels”, bladeren of vooral de wortels (bijvoorbeeld bij het graven), moet u op dezelfde symptomen letten als bij mensen. Dit kan ook gepaard gaan met vermoeidheid, uitputting of, bij katten, een plotselinge drang om te kokhalzen. In zeldzame gevallen kan een verhoogde speekselproductie worden opgemerkt. Gelukkig worden honden niet vaak vergiftigd omdat de struiken bedekt zijn met doornen en de bessen te zuur zijn. Je mag echter niet met de volgende delen van de plant spelen of erop kauwen:
- takken
- Wortelstukken
- Bark
Vooral puppy's spelen met vrijwel alles wat ze kunnen vinden. Let er hierbij vooral op dat ze niet in de buurt van een zure doorn staan. De plant is net zo gevaarlijk voor je kat als voor puppy's, ongeacht de leeftijd, omdat ze vaak op de planten kauwen als ze buiten zijn.
Zodra u symptomen bij uw kat of hond opmerkt en er een berberis in de buurt is, doet u het volgende:
- Contact dierenarts
- Neem plantenmonsters mee
- Toegang tot Berberis blokkeren
Opmerking:
Zorg er ook voor dat kleine dieren zoals hamsters, cavia's, konijnen en anderen geen delen van de zure doorn eten. Het effect is intenser omdat de lichaamsgrootte aanzienlijk kleiner is en zelfs de kleinste hoeveelheden voldoende zijn voor ernstige vergiftiging.
Effect op paarden
Paarden behoren tot de boerderijdieren die het vaakst getroffen worden door berberissen. De reden hiervoor is de smaak van de vruchten, waar de bergen buitengewoon goed van genieten. Dit is precies wat het kweken van zuurdoorn bij paarden zo problematisch maakt. Terwijl de dieren de kleine vruchten proberen te bereiken, eten ze tegelijkertijd de bladeren. Eén struik is dus voldoende om vergiftiging te veroorzaken. De volgende symptomen kunnen optreden:
- plotselinge diarree
- morbide slaperigheid
- Nierontsteking
Zodra u de genoemde symptomen opmerkt en berberissen in de buurt heeft, bijvoorbeeld als haag, hoeft u niet direct contact op te nemen met de dierenarts. Houd de dieren slechts een bepaalde tijd in de gaten, want de klachten kunnen weer afnemen als er geen plantendelen meer worden geconsumeerd.
Opmerking:
Niet alleen bergbessen kunnen worden vergiftigd door berberissen, maar alle boerderijdieren. Geiten en schapen lopen een bijzonder risico en mogen niet in contact komen met de plant.
Bronnen:
hund.info/wp-content/uploads/2015/09/Giftpflanzen_Hunde.pdf
pferde.world/pferde/berberitze-sauerdorn-berberis-vulgaris/
www.midtownanimalclinic.com/alphabetical-index-poisonous-plants/
