De blauwe aardappel is uiterst zeldzaam geworden in huistuinen. Het verschilt vooral van de lichtere soorten qua uiterlijk, wat een waar genot is voor mensen die met hun ogen eten. Maar ook qua smaak biedt de blauwe aardappel een bijzondere variatie in de keuken, omdat hij licht nootachtig smaakt, vergelijkbaar met een zoete kastanje. De vastkokende aardappelsoort kan in veel populaire gerechten worden gebruikt.
Zaai- en locatieomstandigheden
Bekroonde chef-koks gebruiken de blauwe aardappel graag als delicatesse. Als je ze op de markt koopt, zijn ze vrij duur omdat ze met de hand worden geoogst. Zelf aardappelen kweken is heel eenvoudig en verschilt weinig van andere aardappelsoorten. Tot de blauwe aardappelen behoren zo'n honderd verschillende variëteiten, zoals de “Blauwe Zweed”, de “Vitelotte”, de “Linzer Blaue” of de “Truffelaardappel”. Om blauwe aardappelen in uw eigen tuin te kunnen telen, moet het bouwland in de herfst worden voorbereid. Een schaduwrijke plek in de tuin mag niet gekozen worden aangezien de plant veel licht nodig heeft. Ter voorbereiding wordt het bed diep gegraven. Dit mag echter alleen gebeuren bij vorstvrij weer; een minimale aardetemperatuur van zo’n acht graden Celsius is hiervoor de ideale omstandigheden, wat meestal medio april het geval is. Voor het planten worden de kluiten aarde met een cultivator opgebroken; een helmstok vergemakkelijkt dit werk. Het egaliseren van het aardoppervlak is ideaal met een hark. Als je een touwtje spant om de rijen aan te geven waarin de aardappelen geplant moeten worden, is het veel gemakkelijker om een recht bed te creëren. Vervolgens worden met een schop gaten van ongeveer 15 centimeter diep gegraven. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de planten ongeveer 40 centimeter uit elkaar staan, zodat de aardappelen voldoende ruimte hebben; tussen de afzonderlijke rijen moet een afstand van 60 centimeter worden aangehouden. Nu begint het daadwerkelijke planten van de blauwe aardappel. Deze worden eenvoudigweg in het eerder gegraven gat in de grond geplaatst en bedekt met aarde.
Verzorging, bemesting, water geven en oogsten
Het is voor de ontwikkeling van de plant erg belangrijk dat deze regelmatig wordt verwijderd van onkruid. Voldoende licht op lange dagen zorgt ervoor dat er veel groen onkruid groeit. Aardappelplanten verkrijgen hun voedingsstoffen door middel van lichtproductie en fotosynthese. Deze voedingsstoffen worden vervolgens afgeleverd aan het fruit dat in de grond groeit. Als de eerste scheuten zichtbaar worden op het aardoppervlak, moet de aarde regelmatig worden losgemaakt en opgestapeld. Deze ophoping van grond is belangrijk zodat de knollen niet aan het licht komen, anders worden ze groen en ontwikkelen ze het gif solanine. Als dit het geval is, kan de aardappel niet meer gegeten worden. Op zeer droge dagen heeft de plant water nodig, zodat de opbrengst kan toenemen. Aardappelen hebben zeer hoge voedingsbehoeften. Als reserve kunt u in de herfst royaal bemesten met compost. Ook de blauwe aardappelen lusten vooral steenmeel. Afhankelijk van het gekozen ras vindt de oogst plaats van midden zomer tot in de herfst. Of de vruchten rijp zijn, kun je zien aan het bruin worden van de bladeren boven de grond. Zelf aardappelen oogsten is een echte speurtocht omdat je eerst de plant uit de grond trekt. Veel aardappelen hangen aan de kluit en kunnen met de hand worden geoogst. Om ervoor te zorgen dat er geen opbrengst verloren gaat, is het de moeite waard om het stuk grond wat meer op te graven en daar de aardappelen te verzamelen. Voor elke geplante aardappel krijg je tot 60 knollen terug als oogstopbrengst. De blauwe aardappelen hebben een paarsblauwe tot zwarte schil. Het vruchtvlees kan ook verschillende tinten blauw hebben.
Ziekten en plagen
Zoals de naam al doet vermoeden, zijn Coloradokevers vooral dol op de knol. Als deze kevers worden ontdekt, moeten ze worden verzameld. Door de plant af te stoffen met algenkalk blijven de dieren uit de buurt van de plant. Slakken kunnen ook een plaag zijn. Hier kun je werken met biologisch slakkengif. Je kunt het ook zonder gif doen door stro of stekelige en droge bramentakken rond de planten te leggen. De slakken kunnen niet over de takken kruipen. Phytophthora, ook wel aardappelmeeldauw genoemd, is de meest voorkomende ziekte. Het wordt veroorzaakt door een schimmel en veroorzaakt plantenrot, wat te zien is aan de verkleuring van de bladeren.
Vermeerdering en opslag en gebruik
Het beste is om wat pootaardappelen van de aardappeloogst te bewaren voor volgend jaar. Deze moeten meerdere ogen hebben. Om ze optimaal te bewaren voor het volgende tuinseizoen plaats je ze in een platte doos met de ogen er nog bovenop. Als ze bij een temperatuur van ongeveer 15 graden Celsius en op een lichte plaats worden bewaard, ontkiemen ze meestal zeer snel en kunnen ze in deze toestand opnieuw worden geplant. Om de oogst voor de winter op te slaan kun je het beste een koele, donkere kamer zoeken, zoals een kelder of garage. Ze kunnen los bewaard worden in houten kisten, maar het is belangrijk dat ze afgedekt worden met krantenpapier zodat ze niet groen worden of uitlopen. Bij een bewaartemperatuur van zo'n vier graden Celsius en een luchtvochtigheid van zo'n 55 procent voelen de blauwe aardappelen zich het prettigst. Dankzij het kleurpigment anthocyanine, dat verantwoordelijk is voor de kleur van blauwe aardappelen, is deze aardappelsoort een bijzonder populaire manier om de kans op kanker te minimaliseren. Anthocyanine zou ook een positieve invloed hebben op het gezichtsvermogen en lichaamsweefsel. Bovenal is de blauwe aardappel een smakelijke specialiteit onder de aardappelen en kan deze in veel populaire gerechten worden verwerkt.
Wat je moet weten over de blauwe aardappel
Zeker niet veel moderne tuinders hebben blauwe aardappelen in hun tuin of op tafel gehad.
Maar dat komt uitsluitend doordat de aardvrucht in de blauwe versie in de loop der jaren in de 19e eeuw uit de mode raakte, toen andere, helderdere en duurzamere variëteiten op de markt en op de velden kwamen. Qua teelt verschilt de blauwe aardappel niet van andere aardappelsoorten. In het voorjaar wordt hij, net als zijn andere gekleurde collega's, geplant in de tot voren gevormde grond. Tijdens de oogst kunnen de knollen vervolgens met de hand in de tuin en op het veld worden geoogst. Zoals de naam al doet vermoeden, hebben de aardappelen een blauwe, paarse of bijna zwarte schil en, rauw, een vruchtvlees dat gemarmerd is in verschillende tinten blauw of paars.
Herkomst en huidige status van de blauwe aardappel
De gelijkenis met normale, lichtgekleurde aardappelen is zeer groot bij een blauwe variëteit - afgezien van de verschillende kleuren. Hij werd na 1500 vanuit Midden- en Zuid-Amerika naar Europa gebracht en sindsdien is de plant hier inheems. Blauwe aardappelen zijn tegenwoordig echter nog maar in een paar tuinen te vinden, omdat hun populariteit aanzienlijk is afgenomen.
In de sterrenkeuken brengen de topchefs kleur op hun bord, maar verder is de blauwe aardappel alleen verkrijgbaar in heel bijzondere delicatessenwinkels - veelal geïmporteerd uit Peru of Bolivia.
De lichtgekleurde aardappelrassen hebben zich gevestigd in de keuken, maar ook omdat ze makkelijker te kweken zijn en daardoor steeds populairder worden. De blauwe aardappel verdween van het menu. Toch zijn er minstens zo'n honderd variëteiten, waaronder de variëteiten die bekend staan als Blue Swede, Truffle Potato, Vitelotte of Linzer Blaue.
De blauwe aardappel gebruiken
De blauwe aardappel biedt vooral één ding, niet alleen qua kleur maar ook qua smaak: variatie in de keuken. Het smaakt aards, licht nootachtig en heeft een smaak die lijkt op kastanjes.
De vastkokende aardappelen kunnen worden gebruikt om elk aardappelgerecht te maken, maar omdat ze met de hand worden geoogst, kosten ze veel meer dan normale, lichte aardappelen. Er wordt gezegd dat de blauwe aardappel een kankerbestrijdende werking heeft bij mensen dankzij het ingrediënt anthocyanine.
